Gespreksnotities mei: Ik oordeel niemand

Download hier de gespreksnotities op A-4 of als katern op A-5.

Extra bijlage: interview met Lytta Basset in het Magazine Goed en Kwaad van Uitgeverij Halewijn, overgenomen met toelating van de uitgeverij.

Lytta Basset kent Hebreeuws en Grieks en de Bijbel heeft voor haar weinig geheimen. Zelf zeer belezen, publiceerde ze vele boeken met nieuwe inzichten. Ze heeft een gedegen praktijkervaring in de pastoraal, doorliep zelf een diepgaande spiritueel traject en begeleidt tot op vandaag veel mensen. Daarnaast gaf ze les aan Zwitserse universiteiten. Ze is mede-oprichtster van de AASPIR, l’Association pour l’accompagnement spirituel, en ze geeft daarvoor vorming in Zwitserland, Frankrijk en Canada. In haar werk integreert ze de hedendaagse inzichten uit de exegese en de menswetenschappen, zoals de psychologie, de pedagogie en de filosofie.

Enkele keren heb ik haar live kunnen beluisteren en ontmoeten. Ik las de voorbije jaren een aantal van haar boeken en een reeks interviews met haar. In dit artikel wil ik enkele van haar inzichten doorgeven die ik als bevrijdend ervaren heb en die bijzonder actueel zijn in het Jaar van de Barmhartigheid. Ze kunnen ons leven een nieuwe adem geven.

Intro van het artikel van Mia Verbanck

SYNTHESE VAN HET ARTIKEL door Guido Debonnet

Kwaad en schuld vroeger
Onze Westerse cultuur was sterk getekend door de ‘zonde’ (Augustinus): de mens was tot niets in staat. Ook kinderen niet: ze werden ‘afgericht’ om geen kwaad te doen en misten warmte om te groeien in zelfvertrouwen. Een veroordelende en straffende God liet zware sporen na: een beklemmend schuldgevoel en een verstikkend perfectionisme. We waren meer bezig met het kwaad aan anderen aangedaan en de schuldvraag dan met het kwaad dat ons overkwam.

Een nieuw verstaan van kwaad en pijn
Dank zij de menswetenschappen, vooral de psychologie en een Bijbelse herbronning krijgen we gaandeweg een ander mens- en Godsbeeld. Lytta Basset onderscheidt twee vormen van kwaad: le mal commis (wat je anderen aandoet) en le mal subi (het kwaad dat anderen jou aandoen en dat je ondergaat).
Vanuit het standpunt van ‘le mal subi’ leest Basset de Bijbel. Kerngedachten die ze daarbij ontdekt, zijn:

• God is liefde. Hij schrijft mensen in de palm van zijn hand.
• Mensen, naar zijn beeld en gelijkenis geschapen, zijn tot heel wat positiefs in staat.
• Zonde is het verbreken van de relatie met medemensen en met God.
• Altijd kan de mens van God een tweede kans krijgen en herbeginnen: terugkeren naar Hem, de relatie herstellen.
• Met mededogen blikt God op mensen neer. Uit wat Jezus doet blijkt dat overduidelijk. Verandering bij mensen komt vanuit het vertrouwen dat Jezus in hen stelt: ze staan op tot een nieuw leven.
• De daden van de mens vallen niet samen met zijn persoon. Hoe verschrikkelijk het ook is wat een mens heeft gedaan, er is steeds dat ‘gekwetste’ zelf in hen. Sommigen christenen kunnen dan ook echt vergeven.

Doorheen woede naar vergeving
Hoe kan je het ‘aangedane kwaad’ verwerken en integreren?
Je mag je woede uiten in verontwaardigd zijn of verwijten uitspreken, maar doe het respectvol. Het geeft de andere de mogelijkheid om zich in te leven en er iets mee te doen. Zo’n dialoog kan helend zijn. Het kan je helpen om los te laten en af te zien van genoegdoening voor het aangedane kwaad.
In de Bijbel vind je hoe Jezus geweldloos met zijn woede omgaat en Mt. geeft aan hoe je met fout en onrecht moet omgaan in de christelijke gemeenschap.
Soms heb je een hele weg te gaan voor je je pijn kan verwoorden. Sommige mensen beseffen niet wat ze iemand hebben aangedaan. Een gesprek met een derde of een brief aan een overledene kunnen soms soelaas brengen.
Je hebt het recht om grenzen te stellen aan anderen en te zeggen als ze die overschrijden. Het kan het begin van vergeving zijn, een vertrekpunt van een nieuwe start.

In het jaar van de Barmhartigheid krijgt Bassets boodschap een bijzondere betekenis: Gods tederheid zet ons aan tot een barmhartige houding.