De nieuwe visietekst
Samen op weg, verbonden met velen, in gelovig vertrouwen
Vooraf…
In 1898 werd een dienst opgericht voor de verschillende Vlaamse bisdommen, met als doel de organisatie van Lourdesbedevaarten. Gaandeweg werd deze dienst, met de naam ‘Vlaanderens Bedevaarten’, vooral in het bisdom Brugge het aanspreekpunt voor alles wat te maken had met bedevaarten naar het Franse Maria-oord in de Pyreneeën.
We staan als dienst vandaag dus in een lange, eerbiedwaardige traditie. Een rijke bedevaart-geschiedenis, waarin ontelbare mensen -ziek of gezond, jong of minder jong- de tocht naar Lourdes konden maken. Ze werden daarbij gesteund en geholpen door generaties brancardiers, verpleegkundigen, artsen, priesters, vrijwilligers allerhande,… Het is met dankbaarheid om zoveel edelmoedige inzet en toewijding van medechristenen dat wij naar die traditie, die geschiedenis kijken.
Dankbaarheid én hoop inspireren ons om deze traditie verder te zetten, om ons steentje bij te dragen aan een verhaal dat al meer dan een eeuw verdergaat. Omdat ‘traditie niet het aanbidden van de as, maar het doorgeven van het vuur is’ (Gustav Mahler), kijken wij in deze visietekst niet enkel naar wat geweest is. Vorig jaar (2019) werd gekozen voor een nieuwe naam: Bedevaarten Bisdom Brugge.
Een naam die onze opdracht duidelijk maakt (de organisatie van bedevaarten) én situeert te midden van onze geloofsgemeenschap (het Bisdom Brugge). We willen de uitdagingen die er vandaag zijn voor mens en maatschappij, voor Kerk en wereld, ter harte nemen in ons verhaal.
Omdat we geloven dat we ook nu aan de bedevaarten van en in ons bisdom een sterke toekomst kunnen geven. Omdat samen op weg gaan, verbonden met velen, in gelovig vertrouwen, wezenlijk is voor een geloofsgemeenschap.
De dienst Bedevaarten heeft als VZW een bestuursorgaan en een algemene vergadering. Er is een operationele en een geestelijke directeur, die samen met de voorzitter van het bestuursorgaan het dagelijks bestuur uitmaken. De geestelijke directeur leidt ook de werkgroep die de liturgie tijdens de bedevaarten voorbereidt.
Samen op weg
Op bedevaart gaan, pelgrimeren heeft iets universeels: iets wat we delen met andere godsdiensten en levenshoudingen, in feite met (alle) mensen van alle tijden. Het op weg gaan naar bijzondere, heilige plaatsen gebeurt om vele redenen: mensen zijn op zoek naar rust en (innerlijke) genezing, ze willen groeien in geloof, ze beginnen een tocht van boete en herstel, ze zijn naar zichzelf op zoek, ze willen een ervaring van verbondenheid met anderen opdoen,… De tocht naar een bijzondere plaats heeft ook als doel een ontmoeting met het heilige, met God, met Maria of één van de heiligen.
Reeds in het Oude Testament zijn bijzondere plaatsen waar een altaar of een gebedsplaats opgericht is, steeds plaatsen van Godsontmoeting. Plekken waar mensen een ervaring hebben opgedaan met Hij die zegt: Ik zal er zijn voor jou/jullie.
En dat is ook vandaag nog het geval: als mensen naar Lourdes, Santiago, Fatima, Medjugorge, Assisi…gaan, dan trekken ze naar een plaats waar er een aanwezigheid/ Aanwezigheid is. Er is kans tot ontmoeting met Jezus, met Maria, met Paulus, met Franciscus, met elkaar, met een geloofsgemeenschap. Kans dus ook tot verstilling en gebed.
Daarom ook is de evangeliserende kracht van een pelgrimstocht en van een bedevaartsoord een belangrijk gegeven in onze christelijke bedevaarttraditie en binnen onze organisatie.
Een bedevaart is een weg van geloofsgroei, als mens en als gemeenschap. Er worden geen voorwaarden gesteld aan mensen wanneer ze naar Lourdes of Banneux gaan: iedereen is welkom, zonder onderscheid of aanzien des persoons.
Heel wat mensen, zo blijkt uit studies, gaan vandaag niet met een georganiseerde bedevaart mee, maar trekken alleen of met enkelen naar een bedevaartsoord. Maar iedereen is daar met zijn of haar (on)geloof, vragen, verlangens,… Wat belangrijk is, is dat mensen zich kunnen en durven openen voor de ontmoeting, voor de ‘genade’ van een heilige plaats. Die ontmoeting kan zorgen voor verandering, voor ommekeer, voor bekering.
Voormalig rector en chapelain van het heiligdom van Lourdes, Horacio Brito, schrijft daarover het volgende:
“De genade van een heiligdom is vooreerst de genade van het Evangelie: bekeer u en geloof in het Evangelie. Het bezit iets origineels, eersterangs, fundamenteel, kerygmatisch. Het gaat in het algemeen om een oproep tot bekering. In de taal en de gestes van het volksgeloof kent de bekering ontelbare namen: genezing, wonder, innerlijke genezing, zoeken naar vergeving, delen, hulp, dankzegging, gebed, op tocht gaan, ontmoeting enz. (…) we zullen er ons rekenschap van geven dat de pelgrim altijd op zoek is naar een verandering in zijn leven.”
(lezing in het Vaticaan, 19 september 2014).
Gebed, liturgie en sacramenten, verdieping en verstilling, onthaasting, de boodschap die aangereikt wordt, de ervaring van solidariteit en verbondenheid: dat alles zijn evangeliserende elementen. Dit veronderstelt dat de initiatieven goed voorbereid zijn, met mooi verzorgde vieringen, een inspirerend pelgrimsboekje, met deskundige en professionele begeleiding,… Met een evangeliserende kracht, in dienst van het voeden en ondersteunen van de ervaring die mensen tijdens een bedevaart opdoen.
Een bedevaart wordt zo een kans, een gelegenheid om terug aan te voelen dat het geloof, het leven als christen ook nu zinvol is, dat de Blijde Boodschap ook vandaag vorm en inhoud kan krijgen. Het is een kans, een weg om te leren onderscheiden waar het op aankomt in het leven.
Samen op weg zijn betekent dat wij allen bedevaarders zijn; dat ook de verantwoordelijken en de medewerkers aan onze initiatieven in diezelfde beweging van ontmoeting en verandering durven gaan staan. Het engagement dat we opnemen, motiveert ons om andere mensen te worden.
Verbonden met velen
Binnen onze dienst zien we bedevaarten vooreerst als een groepsgebeuren, een ervaring van gemeenschap. Dat houdt in dat er wordt ingezet op verbinding van mensen met elkaar. Vanuit onze geschiedenis, maar ook vanuit onze vernieuwde statuten weten we ons verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat ook behoeftigen, zieken, mensen met een beperking en jongeren kunnen deelnemen aan onze initiatieven.
We kiezen dus voor inclusie: iedereen mag erbij horen. Zeker een Lourdesbedevaart is een weerspiegeling van onze geloofsgemeenschap: jong en oud, ziek of beperkt en gezond, vrijwilligers en professionelen, leken en ambtsdragers. Ook gezinnen moeten kunnen deelnemen. De keuze voor inclusie heeft haar gevolgen voor de organisatie en het ‘ritme’ van onze initiatieven: verblijf in het hospitaal of op hotel, ruime inzet van brancardiers,…Het faciliteren van deelname door mensen uit Welzijnsschakels past in dezelfde keuze. Charitat, ons solidariteitsfonds, werd opgericht om dit blijvend mogelijk te maken.
Dit alles staat in het hart van ons christen-zijn, in het hart van onze geloofsgemeenschap, en dus ook van onze dienst: de oproep om de armen en de kleinen niet te vergeten. En dan liefst niet enkel door onze zorg voor hen, maar vooral door onze vriendschap met hen.
Naast de ‘traditionele’ bedevaarten naar Lourdes, Oostakker of Scherpenheuvel, willen we ook verkennen wat pelgrimeren kan betekenen voor mensen in ‘nieuwe’ vormen van kwetsbaarheid: eenzaamheid, burn-out, mensen met verlies, verslaving,…Op tocht gaan kan een zuiverende en helende betekenis hebben.
Wanneer we het evangeliserende karakter van een bedevaart voor ogen hebben, kan ook nagedacht worden over een aanbod voor mensen die zich (om welke reden ook) aan de rand van of net buiten de kerk bevinden.
”De kerk zou, zoals paus Franciscus bepleit, een veldhospitaal moeten zijn. De paus bedoelt hiermee dat de kerk niet geïsoleerd moet blijven van de wereld, maar buiten zijn grenzen moet treden. Ze zou hulp moeten bieden aan mensen die fysiek, mentaal, sociaal en spiritueel getroffen zijn.”
(Tomas Halik, Trouw, 8 april 2020).
In elke tijd dienen zich uitdagingen aan voor een geloofsgemeenschap om dienstbaar te zijn aan het welzijn en geluk van mensen.
Dit veronderstelt echter een goede analyse en het in kaart brengen van noden en mogelijke doelgroepen. Het zoeken naar vernieuwing en een eigentijdse vertaling van bedevaarten is een opdracht voor onze dienst. Het bestuursorgaan (en de algemene vergadering) van de dienst wil zich hiervoor engageren. De beslissing om nieuwe initiatieven te organiseren wordt daar genomen, en de uitvoering wordt in overleg toevertrouwd aan het dagelijks bestuur.
De keuze voor diversifiëring houdt ook in dat niet alle reeds genoemde doelgroepen steeds aan elk initiatief kunnen deelnemen. Toch blijft inclusie iets wat we steeds voor ogen willen houden.
We zien ook andere vormen van en vragen naar verbinding:
-
met de verschillende bedevaartsoorden in ons bisdom (Dadizele, De Panne, Gistel, Poperinge, Brugge H. Bloed,…). Deze verbinding kan resulteren in het ondersteunen of helpen organiseren van plaatselijke bedevaartsinitiatieven, en ook in het opzetten van een netwerk tussen de verschillende plaatsen.
-
met de verantwoordelijken van andere bedevaartsorganisaties zoals Brugge-Banneux, KVZ, Samana, Boerenbond, Bedevaarten Parijs, Okra, KWB en nog vele andere.
-
met de verantwoordelijken van bedevaartsoorden elders in ons land: het onderhouden van goede contacten met bv. de rectoren van Oostakker, Scherpenheuvel, Banneux, Beauraing,…
-
met de diensten van de andere Vlaamse bisdommen: er is reeds sprake van samenwerking, o.a. voor de Lourdesbedevaarten.
-
met andere sectoren en groepen in het Bisdom Brugge: met de Caritas-sector in functie van een bedevaart voor mensen met een beperking of met een psychische kwetsbaarheid; met de sector Diaconie voor de contacten met Welzijnsschakels,…
-
met ‘De Vrienden van Lourdes’.
-
met parochies of pastorale eenheden, met decanaten, met CCV, met een zorginstelling, met een kloostergemeenschap: voor het organiseren van initiatieven op vraag en op maat.
In gelovig vertrouwen
“Wij gaan weer verder, vol van hoop op ongebaande wegen, met onze droom op hinderloop de meeste feiten tegen. De onrust houdt ons op de been en doet ons verder reizen, een stem die klinkt door alles heen een God niet weg te prijzen. (…) Hij doet ons kiezen voor de mens bedreigd, verarmd, vergeten. Hij voert ons naar de laatste grens om van elkaar te weten. Sjaloom, geluk op deze reis”.
(Jan van Opbergen).
Een bedevaart, een tocht naar een heilige plaats, is uiteindelijk een beeld, een symbool van ons leven. Wij zijn altijd onderweg, ‘tussen de liefde en de leegte’ (Stef Bos). Mensen zullen blijven doen, op één of andere manier, wat ze altijd hebben gedaan: wegtrekken, naar elders gaan en (een beetje) anders terugkeren. Een bedevaart is ook een beeld van ons christen zijn: als gedoopten zijn wij mensen van de Weg, leerlingen van Jezus die zichzelf de Weg, de Waarheid en het Leven noemt. Als Bedevaarten Bisdom Brugge staan we in dienst van dit alles: van het mens-zijn van mensen, van het christen-worden van mensen.
We hebben vanuit onze geschiedenis en onze geloofsgemeenschap heel wat ervaring, wijsheid, goede inzichten opgedaan. Er is, meer dan 120 jaar na de start, al een hele weg afgelegd. Deze is nooit ten einde. We mogen dat alles meenemen in het bedevaartverhaal dat we vandaag en morgen schrijven, in verbondenheid met de geloofsgemeenschap in het Bisdom Brugge.
In gelovig vertrouwen zetten we onze werking verder, een werking die we toevertrouwen aan Maria, Moeder van de Weg.
Piet Vandevoorde - Najaar 2020
