Geklasseerd
De basiliek en het priesterhuis (en ook de poort en muur die dit huis van de Onze-Lieve-Vrouwdreef afscheiden) zijn als bouwkundig erfgoed geklasseerd.
De hele site vanaf de parking Boerenhof, park Slotendries, de dreef en het domein van het heiligdom is als dorpsgezicht geklasseerd.
Dit betekent dat voor alle restauratiewerkzaamheden, herstellingen en onderhoud, toestemming moet verkregen worden van Erfgoed Vlaanderen.
Deze dienst legt daarbij dikwijls zware normen op. Maar verleent ook subsidies voor de restauraties. Omdat er een erkend herwaarderingsplan voor het domein en omgeving is (2010), kunnen we beroep doen op onderhoudspremies.
Stapje voor stapje
Van bij de aankoop van het heiligdom door het bisdom Gent in 2004, is er gewerkt aan een algeheel plan voor de restauratie. Sindsdien wordt dit stapje bij stapje aangepakt.
- de renovatie in 2004-2005 van het priesterhuis (bouwjaar 1875-1877) zorgt voor een geschikte leef- en werkomgeving voor de dienstdoende priesters en medewerkers. Elektriciteit, verwarming en sanitair werden vernieuwd. Er werd fors geïnvesteerd in de brandveiligheid (compartimentering, branddetectie, enz.)
- de gedeeltelijke heraanleg van de Onze-Lieve-Vrouwdreef was de eerste ingreep om de toegankelijkheid voor bedevaarders te verbeteren. De nieuwe beplanting met wilde roos en rododendronsbetekent een meerwaarde (2007)
- de kleine ommegang werd gerestaureerd (2007)
- de afsluiting met de ex-voto’s vernieuwd. (2009)
- een deel van de banken voor de grot zijn vernieuwd (2012)
- een steunbeer aan de noordgevel van de basiliek werd verstevigd. (2011)
- de grot (bouwjaar 1870-73) werd grondig gerestaureerd (2012-2014).
- het gekroonde Mariabeeld en de grote reliekhouder van de H. Bernadette (met offerblok) in de basiliek werden gerestaureerd (2015)
- ingang poort priesterhuis werd gerestaureerd (2016)
- Secretariaat Lourdesbedevaarten: 2005
- Onthaal gerenoveerd: 2006
Het beheersplan
Het belangrijkste dossier dat voor het ogenblik loopt is een nieuw beheersplan, niet enkel voor de basiliek maar voor de hele bedevaartssite. Dit is een expliciete vraag van de overheid . Zo’n beheersplan vraagt om 20 jaar voorop te kijken, wat er allemaal zou kunnen gebeuren en wat we allemaal van plan zouden kunnen zijn. Voorwaar geen gemakkelijke opdracht, want we hebben geen glazen bol. Maar zo is nu eenmaal de regelgeving van de Vlaamse Overheid. Aan de andere kant zou, eenmaal zo’n plan is goedgekeurd, de concrete dossiers voor restauratie of herstelling veel vlotter moeten betoelaagd worden.
Wie stelt zo’n plan op? Dat is natuurlijk specialistenwerk en daarvoor doen we beroep op ons architectenbureau Bressers. Het bureau Bressers zijn specialisten in restauratie van kerkelijk erfgoed. Zij hebben onder andere de restauratie van de Sint Baafskathedraal in hun opdrachtenportefeuille. Maar in ons beheersplan moet ook toegelicht worden wat er met het groen gebeurt . Daar wordt dan weer beroep gedaan op andere specialisten de landschapsarchitecten van het “Het Bureau voor Vrije Ruimte”.
Indien nodig (wij hopen in stilte van niet) moet er ook nog beroep gedaan worden op archeologen.
Op 15 oktober 2018 hebben wij bij de dienst Onroerend Erfgoed een aanvraag ingediend voor de subsidie voor het uitwerken van dit beheersplan, want u zal wel begrijpen dat dit een dure aangelegenheid is. Indien ons dossier wordt goedgekeurd (en daar heeft de overheid 90 dagen voor) pas dan kunnen wij beginnen aan de uitvoering van de studie. De begroting voor deze studie-opdracht bedraagt 63.500 €. Hiervan betaalt de Vlaamse Overheid 25.000 €. Maar concreet betekent dit toch dat 38.500 € uit eigen zak moet betaald worden! Veel geld, maar absoluut noodzakelijk. Anders kunnen we geen subsidies krijgen voor de restauratie van de basiliek.
Andere projecten
Langzaam maar zeker gaat het licht uit in de basiliek. Iedereen kan zien dat de verlichting in de basiliek dringend aan vernieuwing toe is. De huidige dropvormige lampen zijn niet meer in de handel. Jammer genoeg zijn zulke werken niet subsidiëerbaar. Wij moeten dat uit eigen zak betalen. Maar … de Basiliek is een erkend monument, wij mogen dus niet zomaar iets doen, het moet beantwoorden aan de eisen van Onroerend Erfgoed en die hebben de bestaande verlichting al afgekeurd, want niet passend in de neogotische omgeving! Met een erkende specialist “Lichtpunt” wordt er gewerkt aan een gepaste oplossing. De verwachte prijs voor de nodige aanpassingen en nieuwe lichtpunten is begroot op 25.000 € à 30.000 €.
Daarom doen we beroep, via onze Heritage-rekening (BE11 7450 1859 2848 van vzw Bedevaarten Bisdom Gent) op uw vrijgevigheid om de basiliek een mooie, aangepaste verlichting te geven. Hopelijk kunnen we ook verkrijgen dat vele van de (nu in het duister verborgen) schatten van de rijke wandschilderingen zichtbaar worden.
Graag zouden we ook beginnen met de kapotte banken te vervangen voor de kapellen van de grote omgang. De ballustrades aan de kapellen, waar de duizenden ex-voto’s aan ophangen, moeten dringend verder vernieuwd worden. Dit project zal in fazen gerealiseerd worden. Het vergt ook vele duizenden €uro’s
En dan is er nog de realisatie van een videofilm, die als inleiding moet dienen bij de toeristische rondleiding omtrent de neogothiek. Lourdes-Oostakker is het “Magnus Opus” van Jean-Paptiste Bethune (later baron de Bethune). Hij was de grote promotor en pionier van de Neogothiek in Vlaanderen. Hij haalde zijn kennis bij Pugin, de grote Engelse architect, die het Britse Parlement herbouwde in neogotische stijl.
De bedoeling van de korte (max. 15 minuten) film is een historische inleiding te geven over het ontstaan van Lourdes-Oostakker met de markiezin Marie-Thérèse de Courtebourne-de Nédonchel, de opdrachtgeefster, en baron Jean-Baptiste de Bethune, de belangrijkste uitvoerder, als hoofdfiguren. Kostprijs 17.500 €.
Waarom een videofilm maken? Wel het is zeker interessant voor de bezoekers dat zij bij de mondelinge uitleg ook beelden te zien krijgen. Een audio-visuele boodschap blijft beter hangen. Maar het is ook de expliciete vraag van de Vlaamse Overheid om een “exemplarische” rondleiding te hebben voor het neogotische monument dat de basiliek is.
Wanneer wordt dit gerealiseerd?
Nu maar hopen dat wij deze 3 kleinere projecten op binnen het jaar kunnen realiseren.
Na de goedkeuring van ons Beheersplan kunnen we beginnen met de aanvraag voor een erkenning als Open Monument. Mocht dit lukken dan zal de Vlaamse Overheid meer dan 40% van de financiering voor haar rekening nemen. Dan pas kunnen we echt beginnen aan het renovatie dossier van de basiliek. Te beginnen met het dak, dit is hoognodig, want het gebinte is aangetast door schimmels en vele leien zijn ook niet meer in goede staat. Eenmaal het dak vernieuwd, kunnen we verder plannen voor de gehele restauratie, eerst de buitenzijde en dan de binnenzijde van de basiliek.
De kleine projecten, de verlichting, de banken en de videofilm, komen hopelijk allen in 2019 aan bod. Het hangt er van af of we voldoende financiering vinden.
Wilfried Van Hove
Bestuurder en bouwcoördinator
30-10-2018
