A-cyclus achtentwintigste zondag door het jaar

COMMENTAAR BIJ DE ZONDAGSLEZINGEN

Jean Bastiaens

Bereid je voor op het bruiloftsfeest

In de lezingen van deze zondag staat het maaltijd vieren centraal. Wat kan er feestelijker uitzien dan een prachtig gedekte tafel, met het beste servies, kristallen glazen en lichtkandelaars? De voorbereidingen waren intens, alles is tot in de puntjes geregeld. Er staan overheerlijke gerechten op het menu, de dranken zijn zorgvuldig uitgekozen. Er wordt met ongeduld uitgezien naar de komst van de genodigden. De maaltijd zal vreugde geven, de ontmoeting zal het hart verkwikken, de speeches zullen gekruid zijn. Een geslaagd feestmaal zal men nooit vergeten.

In de eerste lezing gaat het over een verbondsmaaltijd. De gedachte aan zo'n maaltijd is geïnspireerd op Exodus 24, 9-11: 'Na de verbondssluiting ging Mozes de berg op, samen met Aäron, Nadab, Abihu en zeventig oudsten van het volk, en zij zagen de GOD van Israël. Onder zijn voeten was er iets als een plaveisel van saffier, helder stralend als de hemel zelf. Deze vooraanstaande Israëlieten werden niet door GOD gedood: zij zagen Hem, en zij aten en dronken." In de profetie van Jesaja wordt die verbondsmaaltijd verbreed naar een maaltijd voor het gehele volk van Israël, zowel voor degenen die in het land wonen als voor degenen die in de diaspora leven en daar de 'smaad' van de andere volken moeten verduren ('Waarom moeten jullie je zo nodig onderscheiden van ons?'). Wanneer die verbondsmaaltijd plaatsvindt, zullen alle volken begrijpen waarom het volk Israël niet deelnam aan religieuze godenmalen of keizerlijke rituelen. De 'sluier' die de volken belette om de ware roeping van Israël te zien, wordt dan weggenomen. Zij zullen getuige zijn van de verbondsmaaltijd en deel krijgen aan de roeping van Israël. Elke vorm van antisemitisme zal verdwijnen. En de vrede zal gevierd worden.

Wanneer de volken geënt worden op het gedachtegoed van Israël, zal de nieuwe wereld doorbreken. In die wereld is alleen GOD nog koning. Dan zal de macht van de dood de macht van terreur, van geweldpleging en oorlogszuchtigheid worden tenietgedaan. De dood zal vernietigd worden. De redding die GOD brengt, zal universeel zijn.

Met dat adembenemende visioen zijn we goed voorbereid voor de evangelielezing. Jezus is al geruime tijd bezig met zijn onderricht over het Koninkrijk van de Hemel en dat met des te meer aandrang naarmate het uur van zijn arrestatie dichterbij komt. Hij is in gesprek met 'de hogepriesters en oudsten van het volk' (21, 23), dat wil zeggen met leden van het Sanhedrin, het hoogste gezagsorgaan van het Joodse volk. Die ergeren zich in toenemende mate aan Jezus en aan zijn onafhankelijk en kritisch optreden en ze zijn erop uit Hem gevangen te nemen (21, 46). Jezus is zich bewust van hun verlangen en hun plan om Hem uit de weg te ruimen. En juist dan houdt Hij hun deze gelijkenis voor van een koning die een bruiloftsfeest geeft voor zijn zoon. Hoe reageren de genodigden op de uitnodiging voor die belangrijke en feestelijke gebeurtenis? Ze willen niet komen! Wie heeft het ooit meegemaakt dat mensen zo'n uitnodiging afslaan? Zelfs een tweede uitnodiging heeft geen effect, iedereen doet alsof het hem of haar niet aangaat en trekt 'naar zijn akker of naar zijn zaken'. Die onverschilligheid steekt. En onder de genodigden zijn er enkelen die de dienaars vastgrijpen, mishandelen en zelfs doden.

De gemeente van Matteüs worstelde met twee vragen. Hoe kan het dat de onverschilligheid voor het optreden van Jezus zo groot is? En hoe kan het dat de leiders van het volk Jezus hebben veroordeeld en laten kruisigen? Maar was die onverschilligheid niet even groot ten aanzien van de oude profeten die GOD naar zijn volk had gezonden? En ondergingen de dienaars die er de tweede maal op uitgestuurd werden niet het lot dat de volgelingen van Jezus zouden ondergaan, vervolging en het martelaarschap van mensen als Jakobus en Stefanus?

Weerstand en verzet hebben in het evangelie echter altijd het tegenovergestelde effect. Ze maken de boodschap juist sterker en krachtiger. De dienaars van de koning worden nu de stad uitgestuurd, naar de kruispunten van de wegen, om daar wie ze ook maar tegenkomen uit te nodigen, 'slechten zowel als goeden'. En zo loopt de bruiloftszaal toch nog vol.

Toch zal ook die groep van genodigden nog geschift moeten worden. Iedereen is uitgenodigd om deel te nemen aan het bruiloftsmaal, maar niet iedereen is er klaar voor. Dat zal blijken als de koning zelf zijn intrede doet. Hij treft iemand aan die geen bruiloftskleed draagt, iemand die is binnengeglipt zonder zich voor te bereiden door werken van bekering en van barmhartigheid (vergelijk met Openbaring 19, 6-8). Hij wordt de deur gewezen. Nu kan het feest beginnen.

Printvriendelijke versie van de lezingen en het commentaar