Onze Kerk kijkt tegelijk naar binnen en naar buiten

Het bisdom Hasselt, Christen Forum Limburg en het christelijke opinieweekblad Tertio slaan de handen in elkaar om u in oktober en november een rijk gevuld inhoudelijk tweeluik aan te bieden. Tijdens een eerste avond richten we de blik naar binnen: we staan stil bij de relatie van Vlaanderen met Rome en de wereldkerk. De tweede avond kijkt naar buiten, naar onze eigen samenleving die verhardt en hoe daarmee om te gaan. Die aanpak om tegelijk naar binnen en naar buiten te kijken, zit sinds het Tweede Vaticaans Concilie in het DNA van onze Kerk. Ook paus Franciscus is daarvan doordrongen. 

Eerste avond: Rome en de wereldkerk. Ver-van-ons-bed of nieuwe zuurstof voor ons geloof? 

Op maandag 17 oktober staan Rome en de wereldkerk centraal. U kunt zich terecht afvragen of er geen dringender onderwerpen zijn om ons over te buigen. Wie ligt er nu wakker van de paus, het Vaticaan en de Kerk elders in de wereld? Zouden we het niet beter hebben over de oorlog in Oekraïne of andere conflicten in de wereld? Over de klimaatverandering en de noodzakelijke transitie naar duurzaamheid? Over de energiecrisis en de dalende koopkracht van de mensen?

Terechte vragen, maar in dit tijdperk waarin de crisissen elkaar in snel tempo opvolgen, ontstaat veel onzekerheid en angst. Mensen zoeken houvast en plooien daardoor in die veranderende wereld soms terug op zichzelf. De wereld werd ons dorp, maar de globalisering is niet alleen een zegen. In de zoektocht naar een veilige haven hechten burgers veel belang aan de eigen cultuur en de eigen identiteit. Ook gelovigen in Vlaanderen vragen zich af waar ze voor staan en wat hun identiteit als christen uitmaakt. Kenmerkend voor katholieken is alvast hun verbondenheid met Christus, en zo ook met de paus en de wereldkerk, daar valt niet aan te ontkomen. Die universele verbondenheid kan vandaag juist een geschenk zijn. Nu we in Vlaanderen evolueren naar een meer verscheiden kerkgemeenschap, kan het inspireren om over het muurtje te kijken. Het levende geloof van Afrikanen, Latijns-Amerikanen en Aziaten kan werkelijk zuurstof bieden aan onze krimpende gemeenschappen. Migranten verrijken nu al op zoveel plaatsen de lokale gemeenschap. Was ons geloof aan het uitdoven, dan wakkeren zij opnieuw het vuur aan. Die wereldwijde verbondenheid doet deugd en geeft hoop.

Tijdens de eerste avond op 17 oktober getuigen na een inleiding van Vaticanist Emmanuel Van Lierde, auteur van het boek Welkom in Rome. Kruispunt van de wereldkerk, bisschop Patrick Hoogmartens, Bijbelwetenschapster en de nieuwe decaan van de faculteit Theologie & Religiewetenschappen Bénédicte Lemmelijn, pastoor-moderator Innocent Oedraogo en jongvolwassene Annemie Coninckx over hun ervaringen met Rome en de wereldkerk, niet als instanties ver-van-ons-bed, maar als nieuwe zuurstof voor ons geloof.

Concilie 
 

Paus Franciscus droomt van een luisterende, gastvrije en barmhartige Kerk. Het is hem menens met de tijdens Vaticanum II vooropgestelde collegialiteit en synodaliteit, op alle niveaus van de Kerk, van parochie en bisdom, over bisschoppenconferentie, tot Vaticaan. Als eerste paus die niet aan dat Concilie deelnam, ademt de Argentijn helemaal de geest van dat kerkgebeuren en maakt hij het programma van dat Concilie tot het zijne. “Hij beklemtoont voortdurend de grote nood om Vaticanum II reëel te beleven. Hij wil het project dat met het Concilie begon, maar dat werd afgeremd door houdingen van restauratie en zelfgenoegzaamheid, weer van onder het stof halen en voortzetten. Daarom roept hij op tot een profetische Kerk die opnieuw de tekenen van de tijd leert lezen. Hij weet welke richting hij met de Kerk uit wil, maar hij kent ook de tegenkantingen. Toch volhardt hij en zoekt hij telkens nieuwe creatieve paden op om zijn prioriteiten onder de aandacht te brengen”, stelde Vaticanist Robert Mickens van La Croix International in 2015. In Tertio vulde hij in 2018 aan dat “de ouderen dachten dat het Concilie begraven was door Johannes Paulus II en Benedictus XVI. Franciscus heeft de energie, de hoop en de vreugde van die kerkvergadering weer tot leven gewekt. Hij actualiseert Vaticanum II”.

In die dynamiek van het Tweede Vaticaans Concilie – ook in de eenentwintigste eeuw hét kompas voor de Kerk – en van paus Franciscus, kiezen het bisdom Hasselt, Christen Forum Limburg en het weekblad Tertio er uitdrukkelijk voor om tijdens twee avonden eveneens naar binnen en naar buiten te kijken. Tussen haakjes: het was onze Belgische kardinaal Leo Jozef Suenens die die agenda voor het Concilie in 1962 bepleitte onder het motto “Ecclesia ad intra et ad extra”, de Kerk naar binnen – wat is haar identiteit en haar roeping? – en naar buiten – hoe kunnen we in dialoog treden met de wereld, wat hebben we haar te bieden?

Tweede avond: Verruwing of vergeving 
 

De tweede avond op maandag 21 november kreeg als titel: “De eerste steen of een tweede kans”. De verwijzing naar het verhaal over de overspelige vrouw in Johannes 8, 1-11 is duidelijk. Wie zonder zonde is, mag de eerste steen gooien. Iedereen maakt fouten en iedereen heeft vergeving nodig. Jezus veroordeelt de vrouw niet, Hij geeft haar een nieuwe kans, maar met de duidelijke opdracht niet opnieuw te zondigen. Hoeveel gemakkelijker is het niet wel te veroordelen, elkaar met stenen te bekogelen, in plaats van te vergeven en nieuwe kansen te bieden? In onze samenleving merken we een toenemende verruwing, zeker op de (a)sociale media. Hoe gaan we daar als christenen mee om? Hoe bieden we weerwerk aan de verharding? Kunnen we de samenleving een alternatieve weg aanreiken vanuit broederlijkheid en vriendschap, vanuit barmhartigheid en verzoening? De christelijke traditie heeft onze samenleving veel te bieden, ze is en blijft een bron van humaniteit. Het christelijke geloof zet aan tot inzet voor een betere wereld. Contemplatie en actie, verdieping en engagement horen wezenlijk samen. Vandaar dat na de eerste avond die focust op onze katholieke eigenheid, we tijdens de tweede avond stilstaan bij wat we de wereld vandaag te bieden hebben. Als we geloven in een barmhartige God en ijveren voor een liefdevolle en gastvrije Kerk, dan is dat tevens een uitnodiging en een opgave om zelf barmhartig en gastvrij te zijn voor onze naasten. Na de inleiding van filosoof Guido Vanheeswijck belichten ere-rechter Tony Heeren, gevangenisaalmoezenier Siska Deknudt en moraaltheologe Ilse Cornu tijdens een panelgesprek elk vanuit hun ervaringen en expertise het belang van vergeving voor het vredevol samenleven in het gezin, in de bredere maatschappij, in de ruime wereld en in de Kerk.

We hopen u op deze twee avonden te mogen verwelkomen, u bent alvast van harte welkom!

Emmanuel Van Lierde