Wie is de pastoraal animator?
De eigenheid van de pastoraal animator omvat twee aspecten die elkaar doorweven. De opdracht van de pastoraal animator wordt best begrepen vanuit deze twee, elkaar aanvullende perspectieven.
God komt binnen in het leven van mensen. Pastoraal animatoren maken dat duidelijk, door de twee taken die zij combineren.
- De pastoraal animator is iemand die via een eigen taak in de (para-)medische zorg, de begeleiding wonen en leven,… zorg opneemt voor mensen tussen andere zorgverleners in een zorgvoorziening. Hij/zij werkt met en tussen mensen en heeft een geschikte attitude die eigen is aan goede zorg: respectvolle gerichtheid op de zorgbehoevende, de oudere en diens familie en naasten. Vanuit zijn gelovig zijn en vanuit zijn kerkbetrokkenheid weet de pastoraal animator zich geroepen om herderlijke zorg op te nemen, die een taak is van de kerk en dus van elke gelovige, in het spoor van Jezus die mensen nabij wil zijn.
- God houdt van mensen. Hij wil mensen nabij zijn, met mensen een relatie aangaan. Hij nodigt hen daartoe uit en roept mensen daarvoor samen. God is mensen het meest nabij geweest in Jezus: als verkondiger van het Rijk Gods, als leraar die de Schrift verduidelijkt, als dienaar die mensen de voeten wast, als iemand die mensen geneest, verbindt, terug bij de gemeenschap betrekt, als herder die op zoek gaat naar wie verdwaald zijn en die mensen weer thuis brengt. Zoals Jezus mensen aanspreekt om hem te volgen, onderricht geeft, leerlingen verzamelt, hen meeneemt in gebed, hen in vertrouwen neemt en zendt, zo heeft de Kerk die opdracht verder gezet en steeds nieuwe wegen gezocht om die drievoudige opdracht van verkondigen, dienen en bidden op te nemen. In een zorgvoorziening wordt de zorg voor de kleine geloofsgemeenschap die er aanwezig is gedragen door de priesters, diakens en/of pastoraal werk(st)ers die er door de bisschop zijn aangesteld, en daarnaast ook door pastoraal animatoren die door de bisschop erkend worden, in verbondenheid met alle anderen die hun deel van deze zorg opnemen.
De pastoraal animator combineert twee functies die elkaar bevruchten. Hij/zij staat mee in voor de aandacht voor de spirituele noden van de bewoners en personeelsleden in de voorziening. Hij/zij wordt na afronden van het opleidingstraject door de bisschop erkend om in deze zorgvoorziening de pastorale zorg mee te dragen. Zijn/haar inzet vertrekt van een liefdevolle gerichtheid en aandacht voor de zorgbehoevende medemens, en van een gelovige levenshouding die gedragen wordt door een persoonlijk geloof en een eigen spiritualiteit.
Wat maakt deel uit van de taakomschrijving van een pastoraal animator?
De pastoraal animator neemt samen met anderen de zorg op zich voor het gelovig dienstwerk, voor het gelovig spreken en voor het gelovig voorgaan in gebed. Samen met anderen staat hij/zij in voor het gestalte geven aan de christelijke identiteit van de voorziening. Hij/zij zorgt voor een authentieke christelijke aanwezigheid in een pluralistische werkomgeving.
De pastoraal animator pleegt op een gestructureerde manier overleg met de directie, de aalmoezenier, de pastoraal werk(st)er, andere pastorale medewerkers. Hij/zij maakt deel uit van de pastorale werkgroep.
De pastoraal animator neemt de pastorale zorg voor bewoners en medewerkers op in situaties waar men op hem/haar een beroep doet, steeds met respect voor de eigen gelovige of levensbeschouwelijke ingesteldheid van deze personen.
Tot het takenpakket van de pastoraal animator kunnen behoren:
- De zorg voor praktische en materiële aspecten van inrichting of vormgeving van meditatieve elementen, verzorgen van de kapel of gebedsruimte, organisatie van pastorale activiteiten,…
- De individuele pastorale zorg doorheen luisterende aandacht, ondersteunende nabijheid, gelovig gesprek
- De opvang en zorg bij het overlijden van bewoners
- Het contact met bewoners van het woonzorgcentrum bij opname in het ziekenhuis
- Het organiseren van groepsmomenten rond geloof en spiritualiteit of andere aangepaste vormen van pastoraal aanbod
- Het verzorgen van gebed en gelovige rituelen bij individuele bewoners (communie-uitreiking, ziekenzegen, afscheidsgebed,…)
- Het meewerken aan liturgische samenkomsten en eucharistievieringen; het leiden van een gebedsdienst, woord- en communiedienst, viering n.a.v. een bedevaart,…
- Het mee instaan voor gelovige elementen in vorming, bijscholing, verdieping van personeel
De concrete invulling en afbakening van het takenpakket wordt gemaakt door de directie, in samenspraak met alle medespelers in de pastorale zorg: aalmoezenier, pastoraal werk(st)er, pastorale werkgroep, pastoor van de parochie waar de voorziening zich bevindt.
Opleiding
De beslissing om de opleiding te volgen gebeurt in samenspraak tussen de betrokkene, de directie en de begeleider vanuit het vicariaat Diaconie en Caritas.
Binnen het opleidingstraject pastoraal animator zijn gedurende vier jaar in totaal 100 studiepunten te behalen voor volgende componenten:
- Theologische en Bijbelse vorming: 30 studiepunten
- Spirituele vorming: 15 studiepunten
- Liturgische vorming: 10 studiepunten
- Pastorale en ethische vorming: 30 studiepunten
- Praktijkervaring en praktijkbegeleiding: 15 studiepunten
Dit gebeurt door deelname aan vormingsactiviteiten van CCV-Caritas Oost-Vlaanderen, van het Hoger Diocesaan Godsdienst instituut (HDGI) of andere organisaties die vorming aanbieden op vlak van pastorale en spirituele zorg. De keuze van deze vormingsactiviteiten gebeurt in overleg met de begeleider vanuit het vicariaat Diaconie en Caritas. Van bij het begin van het opleidingstraject zijn pastorale animatoren ingeschakeld in hun pastorale opdracht. Daarom vormt praktijkbegeleiding een belangrijk onderdeel van de opleiding. Vier keer per jaar komen ze samen voor intervisie. Dat is niet alleen een moment van uitwisselen over werkzorgen, het is ook een thuiskomen bij elkaar.
Voortgezette vorming en begeleiding
De pastoraal animator neemt deel aan vormingsactiviteiten en initiatieven rond werkbegeleiding – waaronder intervisie – met het oog op een blijvende verbetering en verdieping van zijn opdracht. Dit maakt integraal deel uit van de eigenlijke werkopdracht.
De directie van de voorziening schept de nodige voorwaarden zodat de pastoraal animator als onderdeel van zijn dienstopdracht kan deelnemen aan initiatieven rond vorming en werkbegeleiding.
Caritas Oost-Vlaanderen en CCV in het bisdom Gent voorzien in een permanent aanbod aan vorming en opleiding, en staan in voor de nodige begeleiding door middel van coaching, intervisie en supervisie.
Binnen én buiten zijn werkopdracht heeft de pastoraal animator oog voor een verdieping van zijn spiritualiteit en kerkbetrokkenheid. Hij/zij heeft ook aandacht voor de nodige zelfzorg om zijn oorspronkelijke én zijn pastorale opdracht op een authentieke, persoonlijke en vreugdevolle manier te kunnen blijven vervullen.
Voor meer informatie contacteer Peter Vande Vyvere
