Op 1 mei 2004 traden naast Hongarije en Polen ook de Baltische staten Estland, Letland en Litouwen toe, Slovenië, Slowakije en Tsjechië. Zuidwaarts sloten ook Malta en Cyprus aan bij de Europese Unie. Vooral in het Oosten lag de Koude Oorlog vers in het geheugen en werd de toetreding beleefd als een nieuw hoofdstuk van hoop op vrede en voorspoed. Na de toetreding van nog enkele andere landen bekoelde in de EU het enthousiasme om uit te breiden, maar daar bracht de Russische agressie in Oekraïne opnieuw verandering in.
Tijdens een bijeenkomst vorige week in Lomza, Oost-Polen, vergaderden de bisschoppen van de Europese lidstaten (COMECE) over het Europese project vanuit het oogpunt van Centraal- en Oost-Europa en over de situatie van de Unie te midden van de huidige geopolitieke uitdagingen.
Gastsprekers waren voormalig EU-commissaris en speciaal gezant van de Europese Unie voor godsdienstvrijheid Jan Figel, voormalig Sloveens regeringsleider Lojze Peterle en godsdienstsocioloog Tomas Halik.
De bisschoppen spraken zich uit voor de uitbreiding van de EU voor landen op de Westelijke Balkan en in Oost-Europa. Ze noemden hun vooruitzicht op EU-lidmaatschap niet alleen ‘een geopolitieke noodzaak voor stabiliteit’ op het continent, maar ook ‘een sterk teken van hoop voor de burgers van de kandidaat-landen en een antwoord op hun verlangen naar een leven in vrede en rechtvaardigheid’.
‘Toetreding tot de EU is een tweerichtingsproces’, stellen de bisschoppen. Landen die lid willen worden van de EU moeten doorgaan met de noodzakelijke structurele hervormingen, terwijl de Unie ook concrete stappen moet nemen om de geloofwaardigheid van het uitbreidingsproces van de EU te behouden. Maar om nieuwe landen te kunnen toelaten, is het ook nodig om de processen van politiek bestuur zo te hervormen dat leden en instellingen van de EU ‘tijdig en effectief actie kunnen ondernemen’ als voorwaarden geschonden worden.
Verdere uitbreiding moet ook een kans zijn om ‘de idee van een verenigd Europa, geworteld in concrete solidariteit, te actualiseren’, vinden de bisschoppen. Er is een ‘diepgaande reflectie’ nodig over ‘de gemeenschappelijke waarden die ons verenigen als een Europese familie’. De beginselen van subsidiariteit, respect voor de verschillende tradities en culturen die samen Europa vormen en de weg van praktische solidariteit in plaats van ideologische beperkingen, moeten prioriteit krijgen.
Bron: Kathpress