DUMELA... Ik groet u (in het Setswana).
Interview met pater Donaat Bohé OMI ter gelegenheid van zijn viering 60 jaar priester.
Pater Donaat, toen u in laatst in België was (augustus 2022) mocht ik u interviewen voor een plaatselijk artikel in Kerk en Leven. Het was een nadere kennismaking met u als missionaris en uw werk in Zuid- Afrika als parochiepriester. Ter gelegenheid van uw 60 jarig priesterschap willen wij daar graag verder op in gaan en vooral ook kijken naar de evolutie gedurende die 60 jaar.
Pater Donaat, vorige keer liet u ons weten dat uw favoriete gebedje is:
"Lord, change the church and start with me". (Heer, verander de kerk en begin met mij).
Hoe bent u, als mens en als priester, in die 60 jaar priesterschap veranderd?
Als Missionarissen Oblaten wordt van ons gevraagd in gemeenschap te leven. Ik heb dus altijd in gemeenschap met andere priesters geleefd en gedurende 28 jaar leefde ik in gemeenschap met Mgr. Bisschop Daniel Verstraete OMI. In die gemeenschap bidden we elke dag samen, eten we samen en evalueren we wat er in ons en onze missionaire taak omgaat. Soms denken we dat we beter af zijn alleen, maar in gemeenschap moet men evalueren en delen met iemand anders. In die 60 jaar heb ik, als priester, vooral geleerd om niet te snel te oordelen en meer tijd te nemen om te reflecteren en te evalueren wat er in mij omgaat. Ik heb geleerd regelmatig te evalueren hoe het zit met ‘mijn relatie met God’, ‘mijn relatie met mijn gemeenschap’ en ‘mijn missie als missionaris in de kerk van vandaag en de taak die mij is toevertrouwd’. Het evalueren van deze drie punten is altijd een grote hulp geweest om mijn roeping als Missionaris Oblaten in Zuid-Afrika te begrijpen en te laten groeien.
Als Belgisch missionaris komt u daar in een totaal andere cultuur terecht. Hoe heeft u dit ervaren?
ervaren?Een belangrijk punt om te onthouden wanneer men Zuid-Afrika binnengaat als missionaris, is de taal te leren. In ons bisdom van Klerksdorp worden drie talen gesproken: Setswana, Engels en Afrikaans. Setswana is hier de hoofdtaal. Het is heel moeilijk om de mensen te dienen als men die talen niet spreekt. 4 Maanden voordat we werden aangesteld in onze verschillende
parochies, waren wij daarom verplicht de lokale taal Setswana te leren en te spreken.
Laat mij ook beklemtonen dat het een vergissing is om uit België te komen en de mensen daar te vertellen hoe ze het moeten doen. Om te incultureren vanuit een totaal andere wereld moet men een beetje van zijn eigen cultuur loslaten om zich aan te passen aan een nieuwe manier van leven en denken. Zuid-Afrika is een land met veel verschillende culturen en een diversiteit van rassen en gemeenschappen. Het zijn uiteindelijk die mensen, uit al de gebieden waar ik heb mogen leven en werken, die mij door de jaren heen hebben veranderd en verbeterd om die verschillende culturen en diverse gemeenschappen te begrijpen en zo goed mogelijk te dienen als priester.
Welke taak ziet u voor nog u weggelegd in de toekomst? In Zuid-Afrika of elders.
Nu ik met pensioen ben als Vicaris- Generaal en parochiepriester, geef ik nog steeds geestelijke begeleiding aan de geestelijkheid. Ook de bisschop raadpleegt mij nog steeds
over verschillende zaken, aangezien ik veel jaren ervaring heb in het bisdom. Ik zie op dit moment geen mogelijkheid om ergens anders te wonen. Mijn toekomst blijft dus Zuid-Afrika waar ik verder beschikbaar blijf en mij ten dienste stel.
De hoofdzakelijk christelijk gezinde maatschappij evolueerde hier en werd meer en meer geseculariseerd. Rik Torfs formuleert het zo: “ De culturele bedding waarin de boodschap van Jezus bij ons lag is zo goed als verdampt”. Ziet u in Zuid-Afrika een vergelijkbare evolutie?
Zoals overal ter wereld, sluipt secularisatieook in Zuid-Afrika gestaag en langzaam de samenleving binnen. Een andere evolutie in de kerk is een groeiende trend naar materialisme
en een drang naar sociale statusverhoging. Overal ontwikkelt zich een midden- en hogere klasse, zelfs in de verre missieposten. Maar, ondanks materialisme en sociale vooruitgang heeft Zuid-Afrika nog steeds een diep bewustzijn van God en hebben de mensen nog steeds een sterke culturele relatie met hun overleden voorouders.
Naast andere oorzaken leidde die secularisatie hier bij ons o.a. tot minder roepingen en minder kerkgangers. Is dat in Zuid-Afrika ook zo?
De tijd dat missionarissen uit Europa naar Zuid-Afrika komen is voorbij. Gelukkig hadden wij dit tijdig ingecalculeerd en hebben we altijd veel moeite gedaan en tijd geïnvesteerd om ervoor te zorgen dat lokale roepingen tot het priesterschap konden blijven doorgaan. En dat is, God dank, gelukt. In Zuid-Afrika is de kerkgang ook nog steeds heel hoog vergeleken met Europa. Hoewel er de laatste tijd een tendens is om te zien dat de mannen wegblijven en vrouwen en kinderen regelmatiger aanwezig zijn.
Tot slot, pater Donaat, hoe zou u nu bij uw pensionering reflecteren op uw leven als missionaris Oblaat?
Zoveel jaren terug kwamen we hier met een groep van 32 Oblaten uit Vlaanderen en we hebben geprobeerd een diepgaande impact te hebben op de mensen hier; een waardevolle
bijdrage te leveren aan de lokale gemeenschappen. We hebben het 'goede nieuws' naar best vermogen verkondigd maar weten ook dat wij, door ons onophoudelijk aan onze missionaire taken te wijden, tegelijkertijd veel hebben ontvangen van diegenen die we gediend hebben.
Alles bij elkaar hebben we zoveel ontvangen door te geven. We hebben ons, als Missionarissen Oblaten, ingespannen om, als dienende kerk, van Zuid-Afrika een betere
plek te maken voor velen ondanks een lange geschiedenis van verdeeldheid en ongelijkheid. Terugkijkend op mijn tijd in Zuid-Afrika, hoop ik dat ik mijn rol in rechtvaardigheid en vrede heb gespeeld. Ik voel mij alvast een heel gelukkig missionaris.
Beste dank pater Donaat voor dit inzicht in uw leven en werk in Zuid-Afrika. Mag ik u van harte proficiat wensen met uw 60 jarig priesterschap en dit verwoorden met een gedicht van Anzegemnaar Marcel Braem (1924-2004). Ondertussen wensen wij u nog vele gelukkige en dienstbare jaren in ‘uw’ Zuid-Afrika.
PRIESTERJUBILEUM
Ge hadt gekund
Wat zoveel and’ren kunnen,
Maar and’ren kunnen niet
wat slechts een priester mag.
De hemelschaar ziet u
als een der hunnen,
Het laatste avondmaal
Herhaalt ge elke dag.
De kelk met wijn
Wordt Bloed onder uw zegen,
’tGewijde blanke brood
Het Lichaam van de Heer.
Ge vindt een weg en zoekt
langs steile wegen
Naar het verdwaalde schaap
En brengt het veilig weer.
Priester Gods sinds zestig jaren,
Edelmoedig, dienstbereid.
Wil nog rustig verder varen,
Tot ge in de hemel zijt.
In de hemel zonder spoeden,
Hier beneden is ’t ook goed.
‘k Bidde Heer u te behoeden
En bied hulp per ‘Wees-Gegroet’.
Pater Donaat werd gevierd in de kerk van Vichte op zondag 18 augustus om 10u15. De jubileumviering werd opgeluisterd door een Afrikaans koor uit Brussel.
Erik Depraetere
