Onze ‘parochiecultuur’ onder het licht houden
Geruisloos verandert ons leven in deze veranderende tijd. Ik heb het dan niet zozeer over de uiterlijke veranderingen, zoals bijvoorbeeld de digitalisering, maar vooral de spirituele veranderingen. Ons denken en doen, wat we belangrijk vinden of niet, wordt in grote mate bepaald door tv-programma’s als Familie en Thuis. En voor de jongeren door Tiktok-filmpjes en dergelijke online-kanalen. Veel minder invloed op ons denken en doen hebben de mensen rondom ons. Enerzijds omdat we minder met elkaar spreken. En anderzijds als we met elkaar spreken gaat het veel minder over de dingen die ertoe doen. Laat staan dat we spreken over wat we geloven. En toch, … als we in deze veranderende wereld opnieuw leerlingen van Jezus willen worden, hoop in ons leven willen terugvinden, dan zal dat niet kunnen zonder dat we erover spreken. Waarom gaan er zoveel mensen naar een psycholoog?
‘Religieus erfgoed’
Wat wel een grote aandacht krijgt is ons erfgoed. Velen onder ons worden aangesproken door en zetten zich in voor ons ‘erfgoed’, niet in het minst het vele ‘religieuze erfgoed’ dat in onze streken aanwezig is. We hebben op dat vlak een en ander, denk maar aan de verschillende kerken en wat er inzit. Naar het onderhoud en het restaureren, daar gaan veel tijd en middelen naartoe. Niet zelden kan men daarmee tentoonstellingen opzetten die ons zeggen wat dat alles betekent, uit welke tijd het is en voor wat het al dan niet gebruikt werd.
Maar er is nog een onderliggende vraag: ‘Waar gaat dit ‘erfgoed’ over en waarvoor is dat eigenlijk tot stand gekomen? Dat kerkgebouw, bijvoorbeeld, is er gekomen omdat mensen die zich bekeerd hadden, hun geloof wilden beleven en vieren op een bepaalde plaats. Eerst kwam men tot geloof en daarna heeft men middelen nodig gehad om dat verder te laten groeien en niet omgekeerd. Dat heeft ook de grote heilige Franciscus van Assisi moeten ervaren. Toen de Heer hem vroeg: ‘Bouw mijn Kerk terug op’, begon Franciscus met kapellen te herstellen en te bouwen. Maar hij had snel door dat Hij eerst iets anders moest doen. Namelijk het evangelie verkondigen in de veranderende wereld van toen. Wat Franciscus toen in gang gezet heeft, is van wezenlijk belang geweest voor de heropbouw van de Kerk in heel Europa en daarbuiten. Hij heeft de religieuze cultuur van zijn tijd onder het licht gehouden. Hij is begonnen met iets wat in zijn tijd ook stilgevallen was, namelijk het ‘evangeliseren’.
Wat is evangeliseren?
Vandaag roept het begrip ‘evangelisatie’ bij sommige mensen wat weerstand op. Vaak omdat men er zich allerlei voorstellingen van maakt, van wat het niet is. Niet zelden door verkeerd begrepen gebeurtenissen uit het verleden. Eigenlijk - zegt kardinaal Tagle, verantwoordelijke voor de nieuwe evangelisatie in de Kerk - is evangelisatie vrij eenvoudig. Je moet je niet laten intimideren door het begrip. Het is het ‘gesprek over Jezus’ onder vrienden, familie, collega’s en dat via allerlei kanalen. In een gewoon gesprek, of via de sociale media, e.d.m. Het is het gesprek om Jezus te leren kennen als degene die geïnteresseerd is in onze diepste levensvragen, in onze diepste vragen naar de zin van het leven. Hij is het die aan ieder van ons de vraag stelt: ‘Wat verlang je?’ Het was Jezus’ eerste vraag. (Jo 1,38)
Jezus kent ons hart en Hij laat zijn hart ook kennen.
Denken we maar aan die laatste avond, toen hij met zijn leerlingen samen was voor de maaltijd. Hij kende het hart van zijn leerlingen. Hij wist dat er iemand bij was die Hem zou verraden. Hij wist dat sommigen Hem zouden verloochenen. Hij wist dat anderen zouden gaan lopen. Maar Hij bewaarde alles in zijn hart. Enkel aan Johannes gaf hij een hint. Maar zijn liefde voor Judas – die hem zou verraden – was even groot als voor Johannes en de anderen. De leerlingen gingen op introspectie en vroegen zich af: ‘Ben ik het, Heer?’ Met andere woorden: ze botsten daar op hun menselijke twijfels. Hoe was het met hun trouw? Niet veel later zullen ze ervaren hoe zwak ze waren, hoe gemakkelijk ze Hem in de steek gelaten hebben. Maar ook dat Hij hen na Pasen verzoent, nieuw leven schenkt en hun leerlingschap vernieuwt en verder laat groeien. Vanuit die eigen ervaring zond Jezus hen om eropuit te gaan, zich te laten leiden door de Heilige Geest en over de Blijde Boodschap te spreken, opdat nieuwe mensen zich met Jezus zouden verbinden in het leerlingschap.
Vandaaruit zijn mensen middelen gaan zoeken om dat geloof en die verbondenheid tot uitdrukking te brengen in allerlei symbolen, gebouwen en dergelijke meer om hun geloof in de tijd waarin ze leefden te beleven en uit te dragen.
Daar ligt ook onze uitdaging als christen en als parochiegemeenschap. Het zet onze traditionele manier van denken en doen op zijn kop, maar het geeft nieuwe kansen en uitdagingen. Laten we vandaaruit het licht eens schijnen op ons leven als christen, en onze parochiecultuur.
Emmanuel Vidts, pastoor
Deken van Zottegem