Het Vormsel

Van de Geest doordrongen

Alle leven groeit en rijpt. Zo is het ook met het goddelijke leven dat in het doopsel werd meegedeeld. 
Dit rijpingsproces is het werk van Gods genade en van de Heilige Geest. Het vraagt ook onze medewerking.

Vind je in het Nieuwe Testament iets over de heilige Geest?

Hier situeert zich het tweede initiatiesacrament: het vormsel. Bij het doopsel ontvangt de dopeling reeds de heilige Geest. Een christelijk leven staat van het begin af in het teken van de Geest. Toch vinden we in het Nieuwe Testament een Geestesgave die verschilt van het doopsel:
Toen de apostelen in Jeruzalem vernamen dat (de inwoners van) Samaria het woord Gods had(den) aangenomen, vaardigden zij Petrus en Johannes naar hen af. Na hun aankomst spraken zij een gebed over hen uit, opdat zij de heilige Geest zouden ontvangen. Deze was namelijk nog over niemand van hen neergedaald; ze waren alleen gedoopt in de naam van de Heer Jezus.
Zij legden hun dus de handen op en ze ontvingen de heilige Geest.
(Hand. 8,14-17)

In de voorbereiding op het vormsel horen we spreken over de vernieuwing van de doopbeloften.

Het vormsel blijft verwijzen naar het doopsel. 'Confirmeren' betekent bekrachtigen, bevestigen. Het vormsel bekrachtigt het doopsel. Meer nog: het vormsel bekrachtigt en ontvouwt de Geest die in het doopsel gegeven werd. Dat is de eerste betekenis van dit sacrament.
En zo vangt de eigenlijke vormselliturgie ook aan. De kandidaten vernieuwen hun doopbeloften.
Nu strekt de bisschop (of een door hem aangesteld priester) de beide handen uit over alle vormelingen samen. Hij bidt om de Geest:
Almachtige God,
Vader van onze Heer Jezus Christus,
door de doop uit water en heilige Geest
hebt gij deze jongens en meisjes
tot nieuw leven gewekt
en bevrijd uit de macht van het kwaad.
Zend over hen uw heilige Geest,
de trouwe Helper.
Geef hun de geest van wijsheid en inzicht,
de geest van raad en sterkte,
de geest van vroomheid en liefde,
en vervul hen van eerbied
voor uw heilige Naam.
Door Christus onze Heer.

Het vormsel? Afscheid van de kerk of begin voorgoed?

Is het doopsel het sacrament van Pasen, dan is het vormsel het sacrament van Pinksteren. Op die dag drijft de Geest de apostelen naar buiten. Zo ontvangen de vormelingen de zeven gaven van de Geest om hun verantwoordelijkheid in een missionaire kerk op zich te nemen. Dat is de tweede dimensie van het vormsel.
Zoals de catechisten hen hebben voorgeleefd bij de voorbereiding op het vormsel, zo zullen zij nu op hun beurt mensen rond Christus moeten samenbrengen en kerkgemeenschap opbouwen. Zo zullen ze getuigen van Gods liefde en blijvende zorg voor mensen én zelf opkomen voor armen en zwakken.
Vormen komt van 'vromen': sterk en krachtig maken om deel te nemen aan de zending van Christus.

Wat is de kern van de liturgie van het vormsel?

Dat is de derde dimensie van het vormsel: een sterke binding aan Christus, door de Geest meer gelijkvormig worden aan Hem.

Waarom zalving en handoplegging?

De handoplegging is een zeer rijk gebaar.
Het betekent tegelijk in bezit genomen worden, een opdracht krijgen en gezegend zijn.
Tijdens de handoplegging wordt gezalfd met chrisma.
Chrisma komt van hetzelfde grondwoord als de naam Christus, die 'Gezalfde' betekent (Lc. 9,20). Zalf is het teken van de Geest, die ons doordringt met zijn kracht, zodat we meer gaan gelijken op dé gezalfde. De zalving gebeurt in de vorm van een kruis.

Gezonden om in Gods naam te bevrijden.

Wie ontvangt, moet ook geven. Door de gave van de Geest met Christus verbonden, heeft de vormeling aanvaard het werk van de Heer voort te zetten. 
Welk werk?
In Nazareth heeft Jezus zelf zijn opdracht geschetst. De tekst past woordelijk bij het vormsel:
De geest des Heren is over mij gekomen,
omdat Hij mij gezalfd heeft.
Hij heeft mij gezonden om aan armen
de Blijde Boodschap te brengen,
aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken,
en aan blinden, dat zij zullen zien;
om verdrukten te laten gaan in vrijheid,
om een genadejaar af te kondigen van de Heer.
(Lc. 4, 18-19)

Een plechtige communie.

De toediening van het vormsel gebeurt gewoonlijk zijdens de eucharistieviering, dikwijls 'plechtige communie' genoemd. Zo zijn de drie initiatiesacramenten samen: doopsel, vormsel en eucharistie.