PAROCHIE ZUTENDAAL - Onze Lieve Vrouw TENHEMELOPNEMING

Als we mogen steunen op de talrijke vondsten uit de prehistorie, dan was Zutendaal reeds 5 000 jaar voor Christus bewoond.

Reeds in de 7de eeuw werd Zutendaal gechristianiseerd. In die tijd stichtte de Heilige Landrada in de omgeving van Bilzen een klooster, waaraan een gemeenschap van priesters was verbonden. Deze doorkruisten de streek om het geloof te verkondigen en bouwden talrijke kapellen of bidplaatsen. Zulk een bidplaats, later toegewijd aan O.-L.-Vrouw, werd ook in Zutendaal opgericht.

In welk jaar of eeuw Zutendaal een zelfstandige parochie is geworden, is niet bekend. Zutendaal, zoals trouwens bijna heel de provincie, behoorde tot het Graafschap Loon. De graven van Loon eigenden zich het recht toe om de pastoor te benoemen. In 1304 kwamen ze tot beter inzicht en droegen het benoemingsrecht over aan de Abdij van Averbode. Deze overdracht werd in 1318 door paus Johannes XXII bekrachtigd; Tot 1831 zullen de Norbertijnen van Averbode de parochie Zutendaal bedienen. Van de pastoors van voor 1310 zijn geen namen teruggevonden Vanaf 1310 beschikken wij echter over de volledige lijst, 46 in totaal.

De paters van Averbode zijn de bouwers van de kerk in de 14de eeuw, die bij de kapel van de 13de eeuw aansloot, van de pastorij rond de jaren 1600 en van de huidige pastorij gebouwd in het jaar 1787.

In 1361 werd Zutendaal, zoals trouwens heel het Graafschap Loon, ingelijfd bij het Prinsbisdom Luik, dat ondanks vele moeilijkheden zijn zelfstandigheid wist te behouden tot het jaar 1792. Zutendaal werd de ‘heerlijkheid-Zutendaal' en beschikte over een strijdwagen met een bepaald aantal strijdvaardige krijgers.

In de 15de eeuw kreeg Zutendaal, dat wegens zijn onvruchtbare en natte bodem , Seurbroeck, Sourbrouck, Zutenbroeck heette, de schone naam Sutendael, Zutendaal (zoete Dal). Dit waarschijnlijk onder invloed van de vurige Mariadevotie en de vele genaden, zowel lichamelijke als geestelijke, die de bedevaarders bekwamen.

Vooral in de 16de en 17de eeuw had Zutendaal vaak af te rekenen met voorbijtrekkende legers en roversbenden, hetgeen het ontstaan heeft gegeven aan de schansen en schutterijen.

Tijdens de Spaanse Successieoorlog, strijd tussen het Hollands-Engels en het Franse leger, had John Churchill Marlborough, opperbevelhebber van het eerst genoemde leger, zijn hoofdkwartier op de pastorij van Zutendaal.

Kerk Zutendaal

F3823d40.jpg

Op het einde der 18de eeuw vond, onder invloed van de Franse Revolutie, de aansluiting plaats bij het Prinsbisdom; in 1790 werd op de Hesselsberg een onbesliste strijd geleverd tussen de revolutionairen of patriotten en palatijnen of Pruisische troepen, die de Prinsbisschop te hulp kwamen.

Het Prinsbisdom heeft nooit onder Spaans bewind gestaan, hetgeen wel het geval was met de rest van ‘België'. In 1794 werd het bezet door de Fransen en bij de vrede van Luneville aan Frankrijk afgestaan. 
In deze Franse periode was Zutendaal geruime tijd de hoofdplaats van een kanton van het Departement Nedermaas. De commissaris verbleef in het ‘oud Kantoor' op de Bessemer.

In 1815 werd het Prinsbisdom samen met de andere Zuidnederlandse provincies aan de Koning der Nederlanden toegewezen.

In de periode van het Verenigde Koninkrijk der Nederlanden behoorde Zutendaal nu eens tot het arrondissement Maastricht, dan tot het arrondissement Hasselt.

In 1830 ontstond het Koninkrijk België. Tussen de jaren 1830 en 1839 is de toestand voor Zutendaal zeer verward. Administratief behoorde het tot het arrondissement Hasselt; juridisch was het verdeeld over twee kantons, nl. Bilzen en Maasmechelen, en deze beide kantons behoorden tot het arrondissement Tongeren. Wanneer deze verwarde toestand heeft opgehouden, is niet bekend, maar het is een feit dat Zutendaal in de loop van de 19de eeuw volledig kanton Bilzen is geworden. In 1958 werd het nieuw kanton Genk opgericht en ging Zutendaal over naar dit kanton.

Zutendaal is een zeer uitgestrekte parochie. De afstand van noord tot zuid bedraagt 8 km., en van Oost naar West 4 km.De parochie heeft 10 gehuchten, nl. Besmer, Gebroek(+Heide), Daal, Gewaai(+Heide), Papendaal(+Heide), Roelen en Stalken, Sprinkele, Dorp en Wiemesmeer.
Parochie Wiemesmeer was vanaf zijn ontstaan in 1936 een Rectoraat: en werd in 1948 en zelfstandige parochie onder de naam ‘Sint-Jozef'.

Zutendaal is een landelijke gemeente gebleven met veel hei en bossen, die om haar natuurschoon zoveel toeristen en kampeerders trekt. In de vakantiemaanden is de bevolking meer dan verdubbeld.

Zutendaal is een levendige parochie met veel organisaties en werkgroepen. Een van deze werkgroepen is het Mariacomité; opgericht in mei 1976. Haar eerste officiële bijeenkomst was op 20 mei 1976. 
Doel: a) Bevordering van de Mariadevotie in en buiten de parochie b) Opvang van bedevaarders.