De plaatsing van het centrale paneel in de nieuwe vitrine in de Sacramentskapel van de Sint-Baafskathedraal mag beslist een mijlpaal genoemd worden in de bewogen geschiedenis van het retabel.
Het recent gerestaureerde paneel schitterde meteen in al zijn kleurenpracht.
De verhuis kondigt ook de nakende opening aan van het Bezoekerscentrum Sint-Baafs Lam Gods op 25 maart.
Bovendien hadden de bevoegde ministers Jambon en Diependaele, die de plaatsing bijwoonden, goed nieuws voor de financiering van de derde en laatste fase van de restauratie van het retabel die van start kan gaan in 2022.
Klik op de foto onderaan dit artikel een fotoalbum te bekijken van de verhuis.
Bewogen geschiedenis
Het altaarretabel dat op 6 mei 1432 werd ingehuldigd in de Vydkapel, genoemd naar sponsor en opdrachtgever Judocus Vyd, kende een turbulente geschiedenis:
- het is tussen 1566 en 1578 tweemaal in veiligheid gebracht voor de beeldenstormers;
- de Franse bezetter nam in 1794 de vier centrale panelen mee naar Parijs waar ze bleven tot na de nederlaag van Napoleon in Waterloo (1815);
- in 1817 verkocht de Gentse grootvicaris de zijluiken - zonder Adam en Eva - aan een antiquair;
- ze kwamen uiteindelijk terecht in een museum in Berlijn waar ze bleven tot 1918;
- in 1822 werd een brand in de Vydkapel de achtergebleven panelen bijna fataal;
- in 1861 kocht de Belgische staat de panelen met Adam en Eva;
- pas in 1918, na het Verdrag van Versailles, werd het totaal uiteengetrokken retabel herenigd;
- in de nacht van 10 op 11 april 1934 werd het paneel gestolen met de Rechtvaardige Rechters;
- op 16 mei 1940 werden de panelen naar Pau verscheept om ze uit de handen van de Duitsers te houden;
- in 1944 kwam het toch in hun handen en werd het, samen met 7000 andere kunstwerken, ondergebracht in een zoutmijn in Alt Aussee in Oostenrijk waar het op 8 mei 1945 op het nippertje van de vernietiging werd gered - Lees hier over de tentoonstelling 'Stille helden redden het Lam Gods' (2018);
- daarna keerde het terug naar Gent en naar de Vydkapel.
(bron: Peter Schmidt, Het Lam Gods, 2014, 22-23)
Om veiligheidsredenen werd het retabel op 11 juli 1986 overgebracht naar een glazen kooi in de voormalige doopkapel (de zogenaamde Villa-kapel). Maar de klimatologische omstandigheden, de belichting en de kleine ruimte voldeden niet meer aan de hedendaagse eisen.
En vandaag, 8 maart 2021, nam het retabel zijn definitieve intrek in de Sacramentskapel (achter het hoofdaltaar) - een toplocatie zo bleek meteen - in een high tech vitrine.
Hefboomproject
Met het project Vlaamse Meesters dat in 2020 de schijnwerpers richtte op Van Eyck werd door Toerisme Vlaanderen een Hefboomproject toegekend aan de kathedraal voor de uitbouw van een bezoekerscentrum.
Op zaterdag 2 maart 2019 werd de aftrap gegeven van een ambitieuze bouwcampagne die naast de uitbouw van het bezoekerscentrum ook:
- de kathedraal toegankelijker maakt voor mensen met een beperking,
- de vijf kranskapellen van de kooromgang restaureert
- en een nieuwe locatie creëert voor het Lam Gods in de Sacramentskapel.
Lees hier meer over de start van dat project
In de vernieuwde crypte zullen bezoekers met Augmented Reality-brillen de geschiedenis van de kathedraal en van het retabel kunnen beleven.
(Lees verder onder de foto)