Koewacht, een geschiedenis apart
Bij het ontstaan van een kerkgemeenschap of parochie, heb je eerst een woongemeenschap. Wanneer die gemeenschap groot genoeg is en een kerk en een priester kan onderhouden, wordt er, in samenspraak met het bisdom, een kerk gebouwd en een priester benoemd.
Niet zo in Koewacht. Als in 1687 de paters Recollecten, Franciscanen, op de grens van Moerbeke, Stekene en Nederland een kerk bouwen staat er in de nabije omgeving geen enkel huis. De kerk wordt dan ook niet gebouwd als parochiekerk, maar als missiepost voor de katholieken die op vreemde bodem, in Nederland woonden.
Een kerk in Koewacht
Na de Tachtigjarige Oorlog in 1648 werden het Waasland en de Vier Ambachten definitief van elkaar gescheiden. De Vier Ambachten hoorden voortaan bij de Nederlanden, het Waasland bij Spanje. Het verdrag van Munster uit 1648 garandeerde godsdienst vrijheid in beide landen. Maar de godsdienstuitoefening was niet vrij. Zo mochten protestantse diensten enkel in Nederland gehouden worden en katholieke erediensten enkel in Spanje. Om de band met de katholieken die in Zeeuws-Vlaanderen wonen niet te verliezen beslist Mgr. Triest in 1650 grenskapellen te bouwen in Overslag, Kruisstraat Moerbeke en De Klinge. Om de bereikbaarheid van de kapel voor de Nederlanders te verbeteren, wordt in 1687 de kapel van de Kruisstraat afgebroken en heropgebouwd in Koewacht, Moerbeke. De erediensten in Koewacht worden verzorgd door paters recollecten uit het residentiehuis van Overslag. In 1710 beslist Mgr Philippus Evrardus Van der Noot een residentiehuis voor de paters op te richten in Koewacht, grondgebied Stekene. Door de vaste aanwezigheid van de paters in Koewacht komen steeds meer Nederlandse katholieken naar Koewacht en wordt het houten noodkerkje te klein. Met de steun van bisschop Van der Noot en de vele Nederlandse katholieken wordt in 1713 gestart met de bouw van een nieuwe stenen kerkgebouw. De kerk wordt ingezegend op 18 februari 1714 door Mgr. Philippus Van der Noot. De patroonheilige wordt de H. Philippus, apostel en martelaar. Het feest van de kerkwijding wordt bepaald op de eerste zondag na het feest van de H. Philippus en Jacobus.
Op 23 augustus 1743 wordt de eerste steen gelegd voor de toren van de kerk. In 1746 wordt een klok in de kerktoren gehangen.
Moeilijke jaren
Lang zal de klok niet luiden, want in 1796 zijn de Franse revolutionairen baas. De beloken tijd breekt aan. Eén pater, Hubertus Van Kerckhove, wordt verbannen naar het eiland Olëron. De andere paters trachten zo goed en zo kwaad als het kan de diensten te verzorgen als parochiepriesters. De kerk en de toren worden leeggeroofd: geen klok meer. Pas bij de komst van Napoleon normaliseert de toestand min of meer en kunnen priesters hun religieuze taak opnieuw opnemen. Na de slag bij Waterloo worden België en Nederland herenigd. Voor Koewacht betekent dit dat het afhangt van de dekenij van Hulst onder het bestuur van de bisschop van Gent. Maar na de Belgische revolutie in 1830 vertrouwen de Nederlanders de Belgische bisschop van Gent niet meer en wordt Zeeuws-Vlaanderen bij het bisdom Breda gevoegd, ook al staan de kerk en de pastorij van Koewacht in België, en zijn de priesters tot dan toe altijd Vlamingen geweest, De parochie Koewacht behoort vanaf 1841 bij het bisdom Breda. De eerste Hollandse priester, EH Stephanus Rientjes, verschijnt in 1845.
Gedurende de honderdjarige aanwezigheid van priesters is rond de kerk van Koewacht een echte gemeenschap gegroeid. In 1850 start een noodzakelijke vergroting van de kerk.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog trekken de Duitsers een feitelijke grens door de parochie Koewacht met prikkeldraad onder spanning: “den Doodendraad”. Twee derden van de parochianen kunnen niet meer naar de kerk. Als in 1915 ook de Nederlandse pastoor naar het Nederlandse gedeelte van Koewacht verhuist, en er in Nederland een noodkerk wordt gebouwd, is er een feitelijke scheiding in een Belgische en een Nederlandse parochie Koewacht.
Een Belgische parochie
Na de oorlog maken de Nederlandse Koewachtenaren plannen om op Nederlands grondgebied een nieuwe stenen kerk te bouwen. Maar een nieuwe kerk gaat de financiële kracht van de Nederlandse parochie ver te boven. Daarom koopt de bisschop van Gent, Mgr Seghers, de Belgische kerk en de pastorij voor 275.000 BEF van het bisdom Breda. De pastorij wordt later aan de kloostergemeenschap van het Crombeen verkocht, voor de oprichting van een zusterklooster en een katholieke lagere meisjesschool.
Op 1 november 1921 wordt Belgisch Koewacht een zelfstandige parochie die ressorteert onder het bisdom Gent. De gemeente Stekene is verantwoordelijk voor 2/3 , de gemeente Moerbeke voor 1/3 van de kosten. De eerste jaren verzorgt een onderpastoor uit Stekene de erediensten. De eerste pastoor van Koewacht verschijnt pas in december 1925: E.H. Alfred De Coninck geboren in Kruishoutem op 3 mei 1875. In 1934 wordt Alfred De Coninck benoemd tot pastoor in Eksaarde – Doorslaar.
De opvolger van Alfred De Coninck is E.H. Henri Van Wetter, geboren in Oudenaarde in 1887. Tijdens WO I is hij legeraalmoezenier bij het 4de linieregiment. Op 30 januari 1934 wordt hij pastoor van Koewacht. Pastoor Van Wetter zorgt voor een grondige opknapbeurt van de kerk. Daken, vloeren, hoogzaal, toren, niets ontsnapt aan zijn aandacht, er komt een kruisweg en in 1951 bouwt hij een pastorij. E.H. Van Wetter sterft in zijn pastorij op 27 juni 1956 en wordt begraven achter het koor van zijn kerk.
E.H. Aloïs Leander Frissijn uit Sint-Niklaas is de volgende pastoor. Tijdens zijn pastoraat wordt in 1962 de volkstaal ingevoerd in de liturgie van de kerk. Hij laat de bepleistering in de kerk verwijderen en start met het organiseren van Vlaamse kermissen om de parochiale werking te betalen. Pastoor Frissijn overlijdt in het hospitaal van Sint-Niklaas op 18 februari 1967. Hij wordt eveneens achter het koor van de kerk begraven. De graven van pastoor Van Wetter en pastoor Frissijn werden een tiental jaren geleden opgeruimd door de gemeente Moerbeke.
De opvolger van pastoor Frissijn wordt E.H. Albert De Backer. Het is de periode van vele aanpassingen en veranderingen. Het altaar wordt naar voor gebracht, de preekstoel wordt verwijderd. Er wordt een warmeluchtverwarming geplaatst. Samen met de kloosterzusters wordt er een kerkkoor opgericht. Pastoor De Backer wordt in 1972 benoemd tot pastoor in Serskamp. Op 26 mei 2003 overlijdt Albert De Backer in Ronsele.
In 1972 wordt E.H. Petrus Van de Vijver benoemd als pastoor van Koewacht. In 1975 wordt Petrus Van de Vijver pastoor in Wichelen.
Opvolger van Petrus Van de Vijver wordt E.H. Carolus Van Coppenolle. Carlos Van Coppenolle werd geboren in Sint-Amandsberg op 7 februari 1924. Hij wordt onderpastoor van de Hoofdkerk in Sint-Niklaas in 1958 en in 1975 wordt hij pastoor van Koewacht. In 1997 volgt er een benoeming als pastoor van Moerbeke. In 1993 krijgt Carolus Van Coppenolle eervol ontslag.
In 1977 wordt Petrus Van de Vijver voor de tweede maal benoemd als pastoor van Koewacht. Rond de kerk worden er een aantal huizen gesloopt, en een kerkplein wordt ingericht. Op het kerkhof worden de grafzerken verwijderd. Petrus Van de Vijver krijgt eervol ontslag in 1998 en hij wordt aangesteld als rector van de kapel van de Zusters van de H. Vincentius in Beveren. Zijn opvolger wordt E.H. Ferdinand Bonnaerens die ook de verantwoordelijkheid heeft over de parochies van Moerbeke, de Kruisstraat en Eksaarde. Fernand Bonnaerens neemt afscheid van zijn parochies in december 2014.
De parochie Koewacht is een kleine parochie die vooral is kunnen evolueren dankzij de gulheid van de parochianen. Zij hebben de inrichting van de kerk betaald en ook de verbouwing van 1850. De namen van de weldoeners staan in de bakstenen van de kerk gebakken. In 1990 krijgt de kerk het schilderij Madonna met kind van Peter Cornelius. Het schilderij wordt in 1990 aan de kerk gegeven door Maria en Marcel Dieleman uit Koewacht-Moerbeke.
Het huidig kerkbestuur bestaat uit voorzitter Guy De Brant, secretaris Freddy Van Driessen, penningmeester Marnix Cooreman, parochie-administrator Nora Van Renterghem, Carla Vercauteren en Dirk Cerpentier.
De Brant Guy
Voorzitter kerkfabriek Koewacht
De kerken van de parochie Lokeren-Moerbeke
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.