De betekenis van Goede Vrijdag
Zo’n 2000 jaar geleden kwam er abrupt een einde aan het leven van Jezus.
Hij liet een onuitwisbare indruk na bij zijn volgelingen, maar ook wij putten nog altijd inspiratie uit zijn woorden en daden.
Jezus werd 33 jaar. Hij kwam op voor de minsten en klaagde alle vormen van machtsmisbruik aan. Om die reden werd hij een bedreiging voor mensen aan de macht. Hij stierf na mensonterende martelingen, werd bespot, beschimpt en tenslotte aan het kruis genageld. De Romeinse soldaten hebben hem respectloos, zonder medelijden naar de slachtbank geleid. Ook in onze tijd is er oorlogsgeweld tegenover onschuldige burgers, mensen die opkomen voor hun land of de plek waar ze zich thuis voelen. Weerloze mensen die vermoord worden omdat ze toevallig wonen in een gebied dat de vijand heeft ingenomen.
Wie zijn de daders? Waren en blijven dat ook mensen? De geschiedenis leert het ons: een oorlog haalt vaak het slechtste in de mens naar boven. En toch ligt het niet in onze natuur.
Kunnen wij de soldaten die Jezus martelden en kruisigden nog als mensen zien? Er iets van onszelf in hen herkennen?
Jezus heeft in ieder geval de zondaars tot op het laatst vergeven en met evenveel liefde benaderd als hij altijd al had gedaan. Kunnen de mensen in Oekraïne of in Gaza later hun belagers nog in de ogen kijken en misschien vergeven?
Het is niet gemakkelijk maar laten wij de hoop niet varen dat er in elke mens goedheid aanwezig is en dat die ons stand doet houden, ook als de groepsdruk om gewelddadig te worden of pestgedrag te vertonen, groot is.
De zeven laatste woorden van Jezus
Om de lijdende mens nabij te zijn en beter te begrijpen, staan we nog even stil bij de 7 laatste woorden van Jezus. Ja, ze spreken van veel pijn, maar er schuilt in elk woord ook een kiem van licht, een manier van kijken en zijn, die de weg naar het volle leven toont. 1. “Vader vergeef hen, want ze weten niet wat ze doen.” Ondraaglijk lijden veroorzaakt door mensen aan medemensen laat diepe sporen na. Kan je verstaan dat iemand vreselijke dingen doet en niet weet waar hij of zij mee bezig is? Wisten de soldaten die chemische wapens afvuurden welk gevaar dit voor de slachtoffers inhield? Je kan je wegsteken achter de zin: “Bevel is bevel”. Maar waar blijft je eigen verantwoordelijkheid? Met heel veel lijden en onrechtvaardigheid geconfronteerd kan Jezus nog zeggen: “Vader vergeef het, want ze weten niet wat ze doen”.
2. “Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten?” Doodsangst is de oorsprong van alle angsten. Een mens zou vertrouwd moeten raken met de dood om die angst kwijt te raken. Jezus wist precies wat er hem te wachten stond en toch koos hij consequent voor zijn lijdensweg. Jezus was een mens en we zien dat ook hij zich angstig voelde in de moeilijkste uren van zijn leven. We weten allemaal dat het leven loslaten moeilijk is, het is een overgave; die stap moeten we elk individueel zetten. Niemand is al ooit teruggekeerd om ons te vertellen wat dat leven na de dood betekent.
3. “Ik vertel je de waarheid, vandaag zal je bij mij zijn in het paradijs”. Toon Hermans schreef hierover in zijn boekje: “Zet je hart uit je hoofd” het volgende: “Op de berg Golgotha stonden drie kruisen van drie veroordeelden. Jezus was er één van en hij sprak tegen één van hen: ‘Vandaag zal je bij mij zijn in het paradijs’. Dit is de enige betrouwbare uitspraak over leven na de dood. Het is een belofte, gedaan door de grootste mens die ooit op aarde leefde, een God-mens aan wiens belofte niemand hoeft te twijfelen. Wie dit overweegt, geeft zijn hart rust en vertrouwen en neemt, in Zijn naam, alle levensvrees weg.”
4. “Vader, in uw handen leg ik mijn geest” Het is een gave en een opgave om ons in te zetten voor wat goed is, een leven lang. Het wordt een zegen, als we ons
daarbij gedragen weten door een kracht ten goede die we God durven noemen, tot op vandaag en in ons laatste uur. Jezus, wiens leven zo beloftevol gestart was, die met zijn leerlingen een gigantische weg had afgelegd, met palmtakken bejubeld werd, beseft heel goed wat nu komen gaat. Het moment van desolate verlatenheid is over en hij slaagt erin te vertrouwen in de God die hij vader is gaan noemen.
5. “Ziehier uw zoon, ziehier je moeder”. Hoe moeilijk we het zelf ook hebben, we kunnen iets betekenen voor een ander, en daarin ligt een bron van leven. Dat besef is in ieder van ons aanwezig. Je hoort het van oude mensen die misschien fysiek veel pijn hebben, maar hun leven de moeite waard vinden zolang ze voor anderen iets kunnen betekenen. We hoorden het een kind in oorlogsgebied getuigen over zijn verblijf in een ondergrondse kelder. Het was er koud, er was geen eten of drinken, er was angst. Maar, zegde hij, na enkele dagen kreeg ik nieuwe vriendjes daar in de kelder. En dat maakte het allemaal al veel beter. Jezus heeft die nood aan zingeving perfect begrepen. Terwijl zijn dood nadert, denkt hij na over hoe het nu verder moet met de mensen die hij liefheeft, en bedenkt hij wat hen tot steun kan zijn als hij er niet meer is. Hij schenkt zijn vriend en zijn moeder aan elkaar om samen de moeilijke tijd door te komen. Elkaar dragen en nabij zijn is zowat het mooiste geschenk dat hij hen en ons in donkere tijden kan geven.
6. “Ik heb dorst” Op zovele plekken hier en overal ter wereld hebben mensen dorst naar een bron van leven. Er wordt gedorst naar drinkbaar water, naar een beschermend dak boven het hoofd, naar een medemens, naar een veilige plek, naar een betekenisvol bestaan. Dat we de dorstige mens blijven zien en wegen zoeken om hem nabij te zijn en de dorst te helpen lenigen ten einde toe.
7. “Het is volbracht” Jezus is de weg tot het einde gegaan. Hij bleef spreken als een profeet ondanks scherpe tegenkanting. Zij die het voor het zeggen hadden zouden hem op zijn plaats zetten. En toch, zonder die stem is het leven niets waard. De pijn is vreselijk, maar de opdracht is volbracht. Zijn boodschap klonk en klinkt klaar en duidelijk als nooit tevoren, ook al had hij er fysiek de kracht niet voor. Het zijn woorden die hemel en aarde hebben bewogen. Tot op vandaag.