De Paastijd eindigde vorige zondag met het Hoogfeest van Pinksteren en volgende zondag voegt de Kerk er nog een feest aan toe: dat van de Heilige Drie-Eenheid. We vieren als een soort samenvatting op heel het paasgebeuren dat we God mogen kennen als Vader, Zoon en heilige Geest. Hiermee lijkt de Kerk de drie voorgaande feesten tegelijk in herinnering te willen brengen. Elk van de vorige feesten zette immers één persoon van de Drie-eenheid centraal: met Pasen wordt de verrijzenis van Christus herdacht, met Hemelvaart wordt gevierd dat Jezus bij God verder leeft en met Pinksteren wordt gevierd dat de Geest van Jezus verder onder ons leeft.
‘Ga naar alle volkeren en doop hen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest’
Dit is de opdracht die Jezus meegeeft aan zijn leerlingen in het evangelie van deze zondag. Het komen uit de slotverzen van het Mattheüsevangelie. Dat hebben de apostelen gedaan en zovelen na hen. Twintig eeuwen later werden ook wij door onze ouders naar een kerk of kapel gebracht en werden daar diezelfde woorden over ons uitgesproken en werden we op onze beurt christen, leerlingen van de Heer. In de naam van die drie-ene God werden we gedoopt.
Ontelbare keren
Die drieledige Gods naam spreken we als christen ontelbare keren uit. Elke keer als we een kruisteken maken. Soms zonder veel nadenken als we ergens een kerk betreden en ons zelf met ‘wijwater’ zegenen, iets wat we nu al meer dan een jaar niet meer kunnen doen. Maar ook steeds weer aan het begin van een gebed, persoonlijk of in groep en we eindigen er ook mee: we plaatsen ons onder de zegen van God. Het markeert als het ware elk gebedsmoment met ‘aanhalingstekens’ waarbinnen ons ‘gesprek met God’ of ons bezoek bij Hem verloopt. Begin en einde komen steeds bij de Vader, de Zoon en de Geest uit. Het geeft herkenning en duiding. Het is een klein ritueel dat zegt wie we zijn, dat uitdrukt wie we volgen. Het brengt ons thuis in ons geloof, het geeft zelfs geborgenheid en zet de toon waarin we de rest willen plaatsen.
Het kruisteken, anders bekeken
Over het kruisteken is al veel geschreven maar wat de Duitse benedictijnermonnik Anselm Grün ooit schreef laat nog een ander, bijkomend licht schijnen over dit vertrouwd gebaar. De Syrische kerk, zegt hij, heeft een prachtige formule voor het kruisteken. Wanneer je een kruisteken maakt, van je voorhoofd tot je onderbuik, van je linker- naar je rechterschouder, kun je zeggen: ‘In de naam van de Vader, die mij heeft uitgedacht en geschapen. In de naam van de Zoon, die is afgedaald in mijn menselijkheid, en in de naam van de heilige Geest, die alles wat links zit, naar rechts brengt’. Grün voegt er aan toe: links kan het onbewuste zijn, het mislukte, het ongeluk. Maar het kan ook de kant van het hart symboliseren, het gevoel, de liefde, de creativiteit. Christus heeft in zijn kruis het onbewuste bewust gemaakt, het ongeluk afgewend, datgene wat mislukt was, ten goede gekeerd. En Hij geeft het hart verbonden met het handelen. Hij heeft de liefde van het hart, dat wil zeggen van de linkerkant, naar de rechterkant van het bewuste handelen laten stromen. Wanner je heel behoedzaam een kruisteken maakt, kun je de tederheid voelen die in dit gebaar ligt. Alles in jou wordt aangeraakt door Gods liefde: het denken, de vitaliteit, de seksualiteit, het bewuste en het onbewuste, het mannelijke en het vrouwelijke.’
Misschien lijkt het wat ver gezocht maar het zet toch aan tot nadenken.
In de bijbel
De woorden 'Drie-eenheid' en 'Drievuldigheid' komen wel nergens voor in de Bijbel. Het woord 'Drievuldigheid' werd voor het eerst gebruikt in 381, tijdens het concilie van Constantinopel. Toch worden er een aantal situaties in de Bijbel gezien als een manifestatie ervan. Zo wordt het bezoek van drie mannen aan Abraham geïnterpreteerd als een eerste verwijzing naar de Drievuldigheid. De tekst in de Bijbel die het daarover heeft, geeft daar alle aanleiding toe: er is zowel sprake van één persoon als van drie personen. Christenen hebben hierop doorgedacht en zagen in deze drie mannen: de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.
Terug naar het feest zelf: Drie in Eén
Als christenen geloven we dat er één God is, die zich kenbaar maakt in drie goddelijke personen: de Vader, de Zoon en de heilige Geest. We noemen ze de Heilige Drie-eenheid of Drievuldigheid. De woorden 'Vader', 'Zoon' en 'Geest' komen alle drie afzonderlijk voor in het Oude Testament. Maar in het Nieuwe Testament komen ze bijeen als men het heeft over de Messias. Die wordt door God naar de wereld gestuurd en inspireert de wereld met zijn Geest. In de eerste drie eeuwen van het christendom bad men het volgende gebed: “Eer aan de Vader door de Zoon in de Geest”. Men sprak door dit gebed lof toe aan de Vader door Jezus, in de Heilige Geest, die werkzaam is in de mensen. Met de 'Zoon' en de 'Geest' zei men dat God werkt in de geschiedenis van de mensen en er de kern van uitmaakt. God zelf, de 'Vader', staat erin centraal. Later kregen de ‘Zoon' en de 'Geest' een gelijkwaardige plaats naast de 'Vader', zodat wij nu geloven in één God, die zich op drie verschillende manieren laat ‘zien’, die op drie manieren kan ontmoet worden:
1. in de schepping: God is de Schepper van het leven, de natuur, het heelal. Hij ligt aan de basis van al wat is. Daarom wordt Hij de Vader genoemd.
2. in Jezus Christus: In al wat Hij zei, in al wat Hij deed, hebben mensen God herkend. Hij wordt de ‘Zoon van God’ genoemd.
3. in de deugden: Met 'wijsheid, liefde, enthousiasme, standvastigheid, doorzettingsvermogen, geduld, zachtmoedigheid' ... inspireert de Geest van God de mensen.
Wens
De Drie-Ene God is geen wiskundig probleem maar gaat over een God die gemeenschap is: daar mogen we thuis komen en op onze beurt plaats van gemeenschap worden. Aan het begin van elke eucharistie spreekt de voorganger na het kruisteken deze wens uit: “De genade van Onze Heer Jezus Christus, de liefde van God en de gemeenschap van de heilige Geest zij met u allen.”
Dat wensen wij u toe op deze dag. Een Zalige Hoogdag!
Pastor Guido
Met dank aan de sites van www.bijbelin1000seconden.be en www.kerknet.be
