We hebben al Pasen gevierd, daarvoor was het onze vastenperiode. Maar wat betekent vasten vandaag? Tot 10 of 11 maart duurt ook de vasten voor de moslims die ook in onze buurt leven. Op 10 of 11 april vieren zij het Suikerfeest, Eit-al-fitr, dan is ook hun vastenperiode voorbij. Dan delen ze met hun buren en familie de zoetigheden. Met stille zaterdag, tijdens de viering van de Paaswake, was er de Iftar in het cultureel centrum het Spoor, een maaltijd waarop ook niet-moslims uitgenodigd worden. Uit nieuwsgierigheid, maar ook op zoek naar wat onze vasten kan inhouden, ging ik aankloppen bij enkele gelovigen in de Islam: Een gezin betrokken bij het bereiden van de Iftar, een andere familie dicht betrokken bij de moskee Bader uit de Kortrijksesteenweg te Harelbeke.
Bij de familie Alshawwaf had ik een afspraak. Motaz en Fatma komen uit de Gazastrook en hebben zeven kinderen bij zich. Fatma helpt met het bereiden van die Iftar op 30 maart. Ze wonen 5 jaar in België. Fatma is ook de drijvende kracht voor de maaltijd die op 8 maart, op de internationale vrouwendag, doorging.
12 jaar geleden werd Motaz samen met hun oudste zoon het slachtoffer van een bombardement in het thuisland. Ali, het kind van 5 jaar, overleed. Motaz werd naar Egypte gebracht om verschillende malen geopereerd te worden. In totaal onderging hij al 14 operaties, waarvan een 3-tal in België. Hij heeft 2 jaar met tussenpozen gewerkt in ons land. Maar steeds opnieuw werd hij opnieuw opgenomen in het ziekenhuis. Werken kan hij niet meer. Geregeld is er nu nog een ziekenhuisbezoek. Na het schetsen van hun situatie beluisterde ik hoe zij dachten over hun ramadan.
Het is zo dat er gevraagd wordt aan wie oud genoeg is om mee te doen met het vasten overdag. Dit betekent niet eten of drinken zolang de zon schijnt. Daarna is er elke avond een feestmaal, een Iftar. De tijd van de Ramadan is de tijd om vaker naar de moskee te gaan.
Kinderen, zieke mensen, vrouwen die ongesteld zijn hoeven niet mee te doen met het niet eten of drinken overdag. Motaz neemt nogal wat medicatie en moet dus ook overdag drinken. De jongste kinderen kunnen ook niet mee doen. De wat oudere kinderen uit de lagere school willen meedoen. Het is wel zo dat het gezin met hen rekening houdt. Als het kind het moeilijk krijgt dan moet het iets eten of drinken. De menselijkheid is heel belangrijk. Het is geen moeten om te moeten. Motaz en Fatma getuigen dat zij volwassen mensen zijn en niet meedoen omdat het moet, maar wel omdat ze er voor kiezen. De keuze ondersteunen van de kinderen die al willen meedoen maakt deel uit van hun opvoeding.
Ramadan is meer dan overdag zich onthouden. Het is een periode van meer verbonden te zijn met God en met hun naasten. In de moskee luisteren ze naar de Imam. Die roept op om respect te hebben voor de andere, om niet te liegen, om geen kwaad te spreken, om te bidden. Dat deed me heel hard denken aan onze tien geboden en zelfs aan de uitspraak van Jezus: Heb God lief en je naaste zoals jezelf. Het verbonden zijn met de naasten is voor hen ook heel belangrijk. Gezien alle familie nog in Gaza woont, proberen Motaz en Fatma meer tijd te maken om te bellen naar hen, als het daar lukt...
Thuis bij het avondmaal, de Iftar, lezen ze eerst een bladzijde uit de koran. Daarna geven de ouders wat uitleg over die tekst. De koran lees je niet zomaar. Je moet er ook bij nadenken en kritisch zijn tegenover jezelf. Geloven en zo leven horen samen. Wie zo zegt en anders doet zien zij niet als gelovige…
Ze getuigen dat de Islam menselijk is en enkel vraagt voor wie het mogelijk is. Zo is er het delen met de arme. Als je zelf arm bent hoeft dit niet. Bij het bidden van de geloofsbelijdenis is er een geregelde afwisseling van zich klein maken en terug opstaan. Wie dat fysiek niet kan, mag gewoon zo bidden. Zo is het ook met hun vasten en met de pelgrimstocht naar Mekka: wie niet kan hoeft dit ook niet te doen.
Een tweede bezoek bracht me bij de familie Youssef en Nadina Aouaj, afkomstig uit Marokko. Ze wonen hier sinds 1991. Ze hebben samen vier kinderen en papa werkt in een tweeploegenstelsel. Bij de vraag wat voor hen ramadan betekent schitterden hun ogen. “Het is de beste maand van het jaar”. “Waarom de beste maand”, vroeg ik. Het is de maand van het meer bidden, van het meer in de koran lezen, van de vele ontmoetingen met vrienden en familie, het is de maand van de feestmaaltijden. Naast het vasten is er iedere avond een feestmaaltijd. De tafel moet vol staan. Er is soep, loempia’s, dadels, wel eens een tajine en nog zo veel meer. Die maaltijd die Iftar heet gaat ook elke dag door in de moskee voor mensen die eenzaam of te arm zijn, onder andere de mensen zonder papieren. Daar gaat Youssef wel eens gaan helpen.
In het weekend is het een feest omdat er telkens samen wordt gegeten met vrienden en familie. Na de maaltijd gaan veel mensen naar de moskee om mensen te ontmoeten, om te bidden en te luisteren naar de uitleg van de koran.
In de moskee van Harelbeke komen er in het gewone jaar dagelijks 50 tot 70 mensen per dag. In de maand van de ramadan zijn dat er wel 200 tot 300. In het weekend, en vooral de vrijdag, zijn dat er in het jaar al zoveel, tijdens de ramadan nog veel meer zodat heel het gebouw boven en beneden tjokvol zit. Er komen mensen van 15 tot 20 verschillende nationaliteiten en dat geeft, volgens Youssef, ook zo een goed gevoel. Verscheidenheid is rijkdom.
Vóór de mensen er gaan bidden is er de ontmoeting met de vele babbels ondereen. Dan komt de imam naar voor en geeft nog een half uurtje uitleg. Daarna is er het gezamenlijk bidden van de geloofsbelijdenis. Ieder kiest hoelang ze daaraan meedoen. Achteraf zijn er opnieuw de ontmoetingen. Youssef is er vaak tot middernacht. Vrouwen kunnen in de moskee ook samenkomen om te bidden. De moskee is groot genoeg, de vorige plaats te Harelbeke was er te klein voor zodat toen enkel mannen konden samenkomen.
Naast het bidden van de geloofsbelijdenis en het lezen en studeren in de koran zijn er ook andere gebedsvormen. Je hebt waarschijnlijk al opgemerkt dat ook zij een snoer hebben met bolletjes, wat gelijkend op onze rozenkrans. De bolletjes gaan rapper door hun vingers dan bij de mensen die heel vlug de weesgegroetjes kunnen opzeggen. De moslims zeggen dan “astah ferron, Allah” wat “sorry, Allah” betekent. Als een mantra betuigen ze dan dat ze iets fout hebben gedaan of te weinig goed zijn geweest. En op een foto zie je ook dat ook zij zich aanpassen aan de digitale wereld in het gebed.
Ons vastenperiode is ook een periode om zich te herbronnen. Nog meer dan hun ramadan is het een persoonlijke keuze geworden, gezien we het niet langer als gewoon beleven. Wat als we ook diezelfde accenten als hen zouden nog meer betrachten te realiseren in onze vastenperiode? Meer solidariteit met de arme en de eenzame, meer aandacht voor familie en vrienden, meer tijd om in onze Bijbel te lezen, een kerk waar niet enkel vieringen doorgaan maar ook echte ontmoetingen, meer gezamenlijke studie en Bijbellezing, telkens feest vieren na een tijd van ons iets ontzeggen, verscheidenheid ervaren als een rijkdom, als je geloof beleven een plezier wordt… Dit gebeurt ook bij ons, maar vaak veel te weinig. Laten wij alvast van deze Paasperiode een feest maken!
Dank Motaz en Fatma, dank Youssef en Nadina voor jullie openheid om over jullie geloof te getuigen.
Wilfried