Aalmoezen
Het laatste gedeelte van Matteüs 5 handelt over het geven van aalmoezen, waarbij de toehoorder wordt aangemoedigd deze daad van gerechtigheid te doen, maar er niet voor uit te komen. 'Als gij een aalmoes geeft, laat uw linkerhand dan niet weten wat uw rechterhand doet'. Deze zin wordt nog altijd als spreekwoord gebruikt.
Het Onzevader
In hoofdstuk 6 wordt de toehoorder uiteengezet hoe hij moet bidden. Het 'voorbeeldgebed' in dit gedeelte staat bekend als het Onzevader. Het Onzevader is op te delen in drie stukken. Na de korte aanhef in vers 9 volgen in het tweede deel van dat vers de beden waarin God centraal staat. Vers 10-13 bevat de beden waarin de mens centraal staat. Ook kan het gedeelte na de aanhef tot en met vers 10 gezien worden als dankgebed en de verzen 11 tot en met 13 als smeekgebed.
Vasten
Na het Onzevader volgt een kort gedeelte waarin het vasten wordt besproken, en hoe de toehoorders zouden moeten vasten zonder anderen te tonen dat men vast. Net als bij het geven van aalmoezen, dat aangehaald wordt in het begin van dit hoofdstuk, wordt opgeroepen tot bescheidenheid. De auteur begint en sluit dit hoofdstuk als het ware af met de boodschap dat gerechtigheid, rechtvaardigheid niet de aandacht verdient van derden. De toehoorder wordt aangespoord tot zulke daden, maar het pronken ermee raadt hij af. God zal het ons vergelden.
Losse aanwijzingen
Matteüs geeft in hoofdstuk 7, het slot van de Bergrede, nog enkele losse aanwijzingen. Jezus gaat in op het oordelen en de al of niet bescheiden rol van de medemens hierin. Hij gebruikt hierbij de parabel waarin iemand die de splinter in het oog van de ander wil verwijderen, terwijl hij de balk in zijn eigen oog niet ziet. Hij spoort de menigte aan te bidden en erop te vertrouwen dat hun gebeden verhoord worden en vervolgt met een slotstuk. In dit laatste hoofdstuk en in de hoofdstukken over aalmoezen en vasten kiest de auteur telkens voor een afwisseling van enerzijds verantwoordelijkheid, een last en een opdracht en anderzijds voor een vooruitzicht, zoals gevoed worden, gehoord worden en zelfs binnen mogen gaan in het Koninkrijk van God.
Tot hier een heel summiere inhoudsopgave van de Bergrede. Meer spirituele en pastorale teksten hierover kan je terugvinden in de preken van deze zondagen. Ga hiervoor naar de rubriek 'Preek van de week'.
Jan Verheyen, pastoor-deken