Barmhartig zoals de Vader

Het jubeljaar van de barmhartigheid is nu definitief van start gegaan. Maar wat is barmhartigheid nu eigenlijk? Als we het woord 'barmhartigheid' bekijken, dan kunnen we het nog best begrijpen door naar het Latijnse woord 'misericordia' te kijken. In dat woord zit 'miser', ellende en 'cor', hart. Barmhartigheid zouden we dus kunnen omschrijven als 'de pijn van de ander een plaats geven in je hart. Barmhartigheid heeft in het Hebreeuws ook te maken met 'baarmoeder'. Het gaat dus om een heel diep bewogen liefde, een genegenheid zoals die van een moeder voor haar kind.
Als we naar de Bijbel kijken, dan wordt 'barmhartigheid' heel vaak gebruikt als een omschrijving voor God zelf.

Het is zoals in het lied dat we soms zingen:

'O Heer God, erbarmend, genadig, lankmoedig, rijk aan liefde, rijk aan trouw, bewarend liefde tot het duizendste geslacht."

(lied van Oosterhuis naar Exodus 34, 6)

Barmhartigheid behoort tot het wezen zelf van God. Barmhartigheid kenmerkt het handelen van God tegenover ons. Het gaat om een liefde die onwankelbaar is, wat er ook gebeurt. Barmhartig is de wijze waarop God ons tegemoet komt. Dat God barmhartig is zegt ons dat we altijd bemind zijn, ondanks onze beperkingen. Barmhartigheid is de grootheid van God, het meest goddelijke van God.
Dit wordt dan helemaal duidelijk in Jezus, het Woord van God dat vlees geworden is (denk aan de proloog van het Johannes-evangelie). Jezus openbaart met zijn woorden en zijn daden, met heel zijn persoon, de barmhartigheid van God! Dit was zijn taak: de liefde van God in zijn volheid tastbaar doen worden. In zijn brief aan Titus schrijft Paulus over Jezus: Gods menslievendheid is op aarde verschenen (Titus 2, 11). Kerstmis is dus met andere woorden een hoogfeest van Gods barmhartigheid!
En wij? Wij zijn geroepen om barmhartig als God te zijn.  (Lc 6, 36). Als we beseffen dat God oneindig barmhartig is voor ons, kunnen we niet anders dan op onze beurt teken te worden van die barmhartigheid van God. We zijn geroepen tot barmhartigheid, omdat ons als eersten barmhartigheid is betoond. Jezus zegt zelf wat dit kan betekenen: oordeel niet, vergeef en geef, vooral ten opzichte van de zwaksten. De kerkvader Basileüs de Grote zegt: 'door de barmhartigheid jegens je naaste lijk je op God'.

Barmhartigheid is de goddelijke toekomst van de mens.

We krijgen dus een jaar lang de kans om ons bewust te worden van de barmhartigheid, en van daaruit barmhartig te worden als de Vader (zoals het lied voor dit jubeljaar het in het Latijn zegt: 'misericordes sicut Pater'). Aan U allen een deugddoend heilig jaar toegewenst!
 
pastor Gino.