We wachten op de terugvlucht naar huis als ik enkele jongeren aanspreek. Ze hebben er een intens verblijf opzitten, een onvergetelijk avontuur dat nog lang zal weerklinken in hun hart. Ik pols voorzichtig naar hun ervaringen, maar ze spreken opvallend vrijuit. Een meisje zegt: De kerkgemeenschap moet geen schrik hebben om jongeren aan te spreken. Er is geen enkele reden om te aarzelen.
Spreek ons aan om verantwoordelijkheid op te nemen.
Dat is voor ons jongeren makkelijker. Deelnemen door te doen.
Een ander pikt in: Ik heb hier veel nagedacht over hoop en angst. Mijn grootste angst is onverschilligheid, en bitterheid. Als ik de ‘grote mensen’ bezig zie, denk ik wel eens: denk toch eens aan een ander, denk aan de toekomst. En handel ernaar. Dat geldt voor mezelf, maar ook voor mensen met verantwoordelijkheid in onze samenleving. En dat geldt ook voor de kerkgemeenschap. Ik heb geen behoefte aan gejammer over wat was, en niet meer is, of zou moeten zijn in de kerk.
Ik ben 17 jaar oud. Jezus is voor mij liefde en hoop. Kijk toch eens vooruit.
En als het enigszins kan: met de glimlach.
Deze jongeren gaven me de kans mee te leven met hun vreugde, maar ook verdriet. Wat ben ik hen dankbaar, dat ik dat samen met hen kon beleven. Spreek ze aan, deze jongeren; er valt veel van te leren.
(Lees verder onder de foto)
Terug naar vorige dinsdag, en de kennismaking met de gastgezinnen. De meeste jongeren spreken geen woord Spaans, maar daar heeft een van de deelnemers een oplossing voor:
Als je elkaar niet begrijpt door te spreken, kan je alleen maar spreken in tederheid.
Als ik vraag naar de grammatica van die taal, krijg ik een duidelijk antwoord: Start met een glimlach, een gemeende glimlach. En beweeg ook goed met je handen: open en reikend naar de ander. De rest volgt wel, lacht hij.
Het is duidelijk dat de gastgezinnen letterlijk het beste in hun huis aanbieden. Tot zelfs letterlijk hun eigen bed. Een deelneemster fluistert me toe dat ze het er moeilijk mee heeft. Hier leer je ontvangen.
Het is bijna het enige wat je kan teruggeven: dankbaar ontvangen.
Misschien ontdek ik nu dat ik nogal makkelijk diegene ben die graag iets geeft. Belangrijk natuurlijk, maar hoe kan je iets echt geven als je niet in staat bent te ontvangen?
Een ander repliceert met een kwinkslag: Dat gigantische ontbijt, dat kostte toch een inspanning: een berg fruit en dan nog drie grote tortilla’s … Het is typerend voor de gesprekken tussen de jongeren. Met het grootste gemak springen gesprekken van ernst naar luim, van de laatste Instagramfilter naar de toekomst die ze zien, of net niet. En ook over God en geloof.
(Lees verder onder de foto)
Pastoor Patrick Hanssens geeft daartoe stof tot nadenken. Hij vertelt over zijn werk in de parochie. Samen, voor én met mensen. Vieren, intens, maar ook werken aan rechtvaardigheid. Geloof verdiepen aan de hand van vorming en van daaruit dienstbaar zijn. En dat dus vooral samen.
Dat steek ik in mijn rugzak, aldus een Wereldjongerendagen-ancien. In Vlaanderen lijkt het soms of het vieren en het werken aan een humanere samenleving in een spreidstand staan, ook kerkelijk. Ik wil in mijn parochie aangeven dat ik me wil inzetten om die twee benen wat dichter bij elkaar te brengen. Dan staan we ook steviger, denk ik.
Opvallend ook hoe divers de groep is. Grote verschillen in leeftijd, achtergrond en zeker ook wat betreft geloof. Een van de jongste deelnemers zegt:
Ik kom naar hier om te ontdekken of ik kan geloven.
Daar ben ik niet zeker van, maar ik denk wel dat áls er een plaats is om dat te beleven, het hier wel zal zijn.
Een oudere deelneemster geeft haar een tip mee: Laat je gaan, zoals je je laat gaan op een feest. En de rest, dat zie je wel.
(Lees verder onder de foto)
Feesten, dat is inderdaad een woord dat bij de Wereldjongerendagen past. In de namiddag trekken de jongeren voor het eerst naar Panama-stad. Daar zien ze voor het eerst het duizelingwekkend aantal pelgrims. Velen lopen rond met een vlag van hun land. Als herkenningspunt, om elkaar niet te verliezen in de drukte, maar dikwijls ook als een reden om elkaar aan te spreken. Meer hebben ze niet nodig als openingszin, waaruit de voorbije Wereldjongerendagen al talloze internationale vriendschappen zijn gegroeid.
In de namiddag volgt de openingsviering. Het is indrukwekkend, echt indrukwekkend. Maar écht indrukwekkend, hé, spreekt een vlotte deelnemer me aan.
Stil zijn, dat kan je dus ook met tienduizenden mensen.
Dat klinkt gek, maar dat begrijp je alleen als je die gedeelde stilte ervaart.
Woensdag start met een catechese van bisschop Lode Aerts over het roepingenverhaal van Samuël. God wil met elk van jullie een selfie. Hij heeft jullie lief en als je je daarvoor openstelt, zal Hij je leven veranderen.
(Lees verder onder de foto)
Hoe divers de groep ook is, ze luisteren geboeid naar de bisschop. Hij verwijst naar belevenissen in Panama, maar ook naar dagdagelijkse gebeurtenissen. Nadien wisselen de jongeren daarover uit in kleinere groepen. Open en onbevangen. Ik laat me raken door God en deze Wereldjongerendagen helpen daarbij. Zo snel ben ik in Vlaanderen opnieuw benomen door de hectiek van elke dag.
Iemand anders: Dat vind ik straf, dat God de jonge Samuël kiest in een woelige tijd en een gebrekkige plaats. Zachtjes hoor ik een ancien fluisteren: Maar Hij kiest ook jou.
In de pauze gaan de gesprekken voort.
Ongelooflijk om te zien en te horen hoe snel deze jonge mensen zo snel wezenlijk spreken.
De voormiddag sluit af met een eucharistieviering. Een 100-tal jongeren die actief meevieren en zingen. Het lijkt misschien wonderlijk, maar hier is het vanzelfsprekend.
Zowel bisschop Lode Aerts als bisschop Johan Bonny spreken de jongeren voortdurend aan, én ook omgekeerd. Over kleine zorgen, voor een humoristisch opmerking, maar ook voor een ernstig gesprek. De bisschoppen trekken ook mee met de jongeren de stad in. Zo gaan ze letterlijk met hen op weg.
(Lees verder onder de foto)
Wie wil er eens laten zien hoe Jezus de voeten van Petrus waste, en hoe dat ging? Bisschop Johan Bonny verrast de jongeren op donderdagmorgen met een bijzondere uitdaging. Twee vrijwilligers gaan de uitdaging aan, maar al snel blijkt het minder evident dan het lijkt. Je voeten laten wassen is niet vanzelfsprekend, aan voeten zit dikwijls een geurtje.
Bisschop Johan Bonny daagt de jongeren uit.
Tracht zoals Jezus in dienstbaarheid vriendschap te steken, en in vriendschap dienstbaarheid. Word ook vriend van Jezus en beleef vriendschap zoals Jezus.
Opnieuw voldoende stof tot gesprek bij de jongeren in de nabespreking. Ik begin meer en meer te zien dat Jezus geen onbereikbare figuur is, maar een nabije vriend, ook als het minder lukt.
Anderen denken na over hoe ze vriendschap beleven en spiegelen zich aan Jezus:
Misschien heb ik te veel aandacht voor de Instagram-factor van vriendschappen en te weinig voor het kwetsbare in mijn vrienden.
Ik weet dat het kwetsbare daar is, want dat is er ook bij mij, al laat ik dat niet zien op Instagram.
(Lees verder onder de foto)
Na een gesmaakt middagmaal trekken de jongeren naar de stad. Dat is steeds een avontuur, maar de plaatselijke vrijwilligers zijn een veilige baken in de zoektocht naar de juiste bus of metro. We trekken naar de welkomstviering voor paus Franciscus. Veel mensen, heel veel mensen. De jongeren vormen een rij en houden elkaar vast.
Het voelt als zwemmen in een zee van mensen.
Voor sommigen wordt de drukte te veel. De begeleiders helpen hen naar een rustigere plek. Hoewel van daaruit niet veel meer te zien is, luisteren er velen via een draagbare radio of via hun smartphone naar de indrukwekkende woorden van paus Franciscus.
Er komt een man langs die rozenkransen verkoopt. Verschillende jongeren kiezen er een exemplaar uit. Na een poos zie ik enkele jongeren bij priester Joeri staan. Ze vragen of hij hun rozenkrans wil zegenen. Gevraagd of ze de rozenkrans ook kunnen bidden, antwoorden er verschillende vastberaden ja. Van mijn oma geleerd. Een deelnemer vertelt me dat hij van zijn intussen overleden oma een mooie rozenkrans kreeg en die steeds meeneemt omdat hij zich zo nabij voelt bij zijn oma.
(Lees verder onder de foto)
Het is al vrijdag, hoor ik deelnemers aan elkaar vertellen. Vannacht is het al onze laatste nacht in het gastgezin. In enkele dagen zijn ze duidelijk aan elkaar gehecht.
Bisschop Lode Aerts vertrekt vanuit de woorden van paus Franciscus: het geloof is in de eerste plaats geen leer voor het hoofd, geen moraal voor de handen, maar gaat over een persoon die ons hart raakt: Jezus Christus. Aan de hand van het bekeringsverhaal van Paulus maakt hij voelbaar dat je voor God steeds opnieuw kan beginnen, dat Zijn liefde onvoorwaardelijk is. De jongeren krijgen vervolgens de kans tot een verzoeningsgesprek.
Terwijl er liederen gezongen worden, zie ik naast me een jonge deelneemster onrustig schuifelen op de bank.
Dat is nieuw voor mij, fluistert ze me nadien toe. Ze overwint haar vrees en stapt op een van de priesters af. Anderen volgen.
In de pauze is het duidelijk dat dit hen geraakt heeft. Sommigen zonderen zich wat af, anderen vertellen enthousiast over hun overwonnen angst en over hoe bevrijdend ze het verzoeningsgesprek ervaarden:
Ik had nooit gedacht dat dit zo bevrijdend zou zijn.
Na een middagmaal vertrekken de deelnemers opnieuw naar Panama-stad. Sommigen kiezen voor een rustige namiddag om wat krachten op te doen voor het slotweekend. Anderen maken de Kruisweg mee.
(Lees verder onder de foto)
We verzamelen voor een laatste keer in de parochiekerk, ditmaal met de gastgezinnen ende vele vrijwilligers voor een gebed en een woord van dank.
‘Ik neem je mee in mijn hart naar België', hoor ik een deelnemer zeggen aan zijn gastmoeder.
Gevraagd naar hetgeen het meeste indruk maakte tijdens deze WJD zeggen verschillende jongeren me: de gastvrijheid en liefde van de gastgezinnen. Ze geven ons alles zonder opdringerig te zijn: zonder grote woorden zijn ze een groot voorbeeld. Dat bewijzen ze een allerlaatste keer. Nadat we hen een groepsfoto als geschenk achterlaten, vragen ze nog even het woord. Ze hebben voor alle pelgrims een geschenkje voorzien. Omgekeerd overhandigen de jongeren een geschenkje uit België: sommigen chocolade (die kennelijk nog niet gesmolten was), anderen een zelfgemaakt kruisje, nog anderen een boek met foto’s uit België.
Als je vertrekt, laat je iets achter en neem je iets mee. We laten fantastische mensen achter die ons zo gastvrij ontvingen dat ze ons tastbaar het Evangelie lieten proeven. We nemen een verbondenheid mee met elkaar en met Jezus.
We nemen een herinnering mee die we nooit zullen vergeten.
Maar dit is geen einde, het is de start van een levenslange tocht, verwoordt bisschop Johan Bonny het afscheid.
(Lees verder onder de foto)
Na de middag vertrekken we naar het immense Metro Park in Panama-stad, locatie van de nachtwake en de slotviering. Een tocht te voet, met de metro en de bus, en dan opnieuw te voet. Hoe dichter we naderen, hoe meer mensen er zijn. Allemaal in opperbeste stemming, met de nodige dans en zang. De jongeren zoeken hun plekje op het veld tussen honderdduizenden anderen.
Ze zijn duidelijk onder de indruk en tegelijk uitgelaten.
Als snel starten de gesprekken met de buren voor een avond, nacht en ochtend. Brazilianen, Polen, Japanners, Chilenen, Spanjaarden, en ga zo maar door. Dat de kerk universeel is, daar kunnen ze zich nu wel iets bij voorstellen.
De avondwake is indrukwekkend. Sommige deelnemers zagen van vlakbij de paus langsrijden. Een begeleidster: Dat was indrukwekkend om te zien hoe de jongeren daarop reageerden. Heel puur en eerlijk. En sommigen hadden daar echt naar uitgekeken.
Niet zozeer omdat de paus voor hen een idool is, wel omdat, zo zegt een deelneemster: De paus is een voorbeeld voor de hele wereld, en dus ook voor mij.
Voor mij is de paus ook een voorbeeld van geloof en wat dat in beweging kan zetten.
Het duurt even vooraleer honderdduizenden mensen stilvallen. Maar het gebeurt wel. Die massa brengt de nacht door, samen op een veld.
(Lees verder onder de foto)
700.000 jongeren ontwaken in het Metro Park. 700.000! Na een nacht in openlucht slenteren ze richting de indrukwekkende rij wc’s. Al snel start de slotviering, voorgegaan door paus Franciscus. De deelnemers vinden het onvergetelijk. Samen bidden en vieren met zoveel jongeren uit alle continenten, dat is een ervaring die je maar moeilijk onder woorden kunt brengen.
Toen die 700.000 jongeren het plots stil maakten om te bidden, kreeg ik de tranen in de ogen, aldus een deelneemster. De kracht van stilte op volle toeren, vult een ander aan.
Ook de woorden van paus Franciscus zinderen na.
De paus zegt dat we alles kunnen bezitten, maar als we de passie van de liefde missen, we niets zullen hebben.
Dat vind ik woorden om naar te leven voor mij, maar ook voor onze samenleving, zegt een van de oudere deelnemers.
Het internationale samenhorigheidsgevoel wordt duidelijk wanneer de pelgrims elkaar de vrede wensen, letterlijk over alle landen heen. Ik werd emotioneel tijdens de avondwake, zegt een van de jongste deelneemster. Plots kwamen er een aantal Mexicanen naast mij zitten, de hand op mijn schouder, en ze begonnen te bidden. Ik wist niet je je zo gedragen kunt voelen, zonder veel woorden uit te wisselen.
(Lees verder onder de foto)
Na de viering begint de uittocht. 700.000 mensen zetten zich in beweging. De Vlaamse deelnemers worden opgevangen door priester Bernard Van Quathem, de Belgische priester van Las Acacias. Hij verrast de deelnemers met een smakelijke maaltijd.
Op weg naar de luchthaven zit ik op de bus naast een ancien. En nu terug naar het dagdagelijkse leven, maar dat is prima, zegt hij. Vanuit deze fantastische ervaring het geloof leven en delen in alledaagse ontmoetingen, daar gaat het uiteindelijk om.
Lees verder:
• Alles over de voorbije Wereldjongerendagen
• Terug van Panama - bewaar de woorden van de paus in je hart
Reacties
Om reacties te zien en te reageren op dit artikel moet je je eerst even aanmelden via het menu bovenaan. Tot gauw.